گروه‏ بندی تعدادی از ارقام تجاری گندم نان ( . Triticum aestivum L ) آبی در ایران بر اساس ویژگی‏ های کیفیت دانه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه زراعت و اصلاح نباتات، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران.

2 مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران.

3 دانشکده تولید گیاهی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران.

چکیده

کیفیت نانوایی در گندم نان متأثر از ژنوتیپ، محیط و اثر متقابل ژنوتیپ و محیط است و بسته به نوع رقم و منطقه کشت، متفاوت می‏باشد. از سوی دیگر تولید محصولات متنوع صنایع پخت (نان، بیسکویت، و ...) با کیفیت مطلوب نیاز به تولید ارقام گندم با ویژگی‏های کیفیت دانه متفاوت را نشان می‏دهد. بنابراین، گروه‏بندی ارقام گندم نان ایران ضروری می‏باشد. در این پژوهش ویژگی‏های کیفیت دانه 28 رقم تجاری گندم نان آبی کشور ارزیابی و گروه‏بندی آنها براساس ویژگی‏های کیفیت دانه در سال 96-1395 انجام شد. نتایج نشان داد که اثر محیط و رقم در داخل محیط های مورد ارزیابی برای تمام صفات مورد ارزیابی در این بررسی معنی‏دار بود (P ≤ 0.01). استان‏های بوشهر و خوزستان ببیشترین میزان پروتئین دانه (6/12 درصد) و چهار استان آذربایجان شرقی، همدان، زنجان و کرمانشاه کمترین میزان پروتئین دانه (4/11 درصد) را به خود اختصاص دادند. از سوی دیگر دامنه تغییرات میزان پروتئین دانه در بین ارقام مورد بررسی 4/11 تا 7/12 درصد به ترتیب برای ارقام اروم و مهرگان بود. بررسی روابط بین ویژگی‏های کیفیت دانه نشان داد که میزان پروتئین دانه با عدد زلنی، سختی دانه، درصد گلوتن مرطوب و جذب آب همبستگی مثبت و معنی‏‏دار (P ≤ 0.01) داشت. بنابراین می‏توان از میزان پروتئین برای تعیین گروه‏‏بندی ارقام تجاری ایران بر اساس کیفیت دانه آنها استفاده نمود. همچنین استان‏های، بوشهر و خراسان شمالی و جنوب کرمان از نظرکیفیت بالای دانه گندم‏های تولیدی درگروه اول قرار گرفتند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Grouping Some of Irrigated Bread Wheat (Triticum aestvum L.) Commercial Cultivars Based on Grain Quality Properties

نویسندگان [English]

  • H. Farahani 1
  • M. Esmaeilzadeh Moghaddam 2
  • A. Mohammadi 1
  • Kh. Zaynali Nezhad 3
  • F. Naghipour 2
1 Department of Agronomy and Plant Breeding, Karaj Branch, Islamic Azad University, Karaj, Iran.
2 Seed and Plant Improvement Institute, Agricultural Research, Education and Extension Organization, Karaj, Iran.
3 Faculty of Plant Production, Gorgan University of Agriculture Sciences and Natural Resources, Gorgan, Iran.
چکیده [English]

The baking quality of bread wheat is affected by genotype, environment and the interaction of genotype by environment and varies depending on the cultivar and growing area. On the other hand, to produce various products in the baking industry with desirable quality properties different cultivars with different quality properties are needed. Therefore, grouping of Iranian bread wheat commercial cultivars is necessary. In this study, grain quality properties of 28 irrigated bread wheat commercial cultivars in Iran were evaluated. The results showed that the effect of environment and genotype within environments was significant (P ≤ 0.01) for all evaluated quality properties. Bushehr and Khuzestan provinces had the highest protein content (12.6%), and four provinces in cold and temperate regions; Kermanshah, Zanjan, East Azerbaijan and Hamedan had the lowest protein content (11.4%). On the other hand, the lowest and highest protein content among the bread wheat cultivars was 11.4% to 12.7% for cv. Uroum and cv. Mehrgan, respectively. Correlation study showed that grain protein content had strong and significant (P ≤ 0.01) relationship with zeleny, grain hardness, wet gluten content and water absorption. Therefore, protein content can be used for grouping of commercial bread wheat cultivars in Iran based on grain quality properties. Also results showed that Bushehr, North Khorasan and South Kerman produced the high grain quality and ranked in the first group.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Bread wheat
  • genotype
  • environment
  • grain protein content
  • wet gluten content
  • grain hardness

مراجع

AACC. 2000. Approved methods of the American Association of Cereal Chemists. 10th Edition. Volume 2. American Association of Cereal Chemists, St. Paul, Minnesota. USA. 877 pp.
 
Anonymous. 2012. Cereal and cereal products – Wheat - Specification and Test methods. Iranian National Standard No. 104 (in Persian) 18 pp.
 
Axford, D. W. E., McDermott, E. E., and Redman, D. G. 1979. Note on the Sodium Dodecyl Sulfate test of breadmaking quality: comparison with Pelshenke and Zeleny test. Cereal Chemistry 56 (6): 582-584.
 
Bejosano, F. P., and Waniska, R. D. 2004. Functionality of bicarbonate leaveners in wheat flour tortillas. Cereal Chemistry 81: 77-79.
 
Carter, B. P., Morris, C. F., and Anderson, J. A. 1999. Optimizing the SDS sedimentation test for end-use quality selection in a soft white and club wheat breeding program. Cereal Chemistry 76 (6): 907-911.
 
Denčić, S., Mladenov, N., and Kobiljski, B. 2011. Effects of genotype and environment on bread making quality in wheat. International Journal Plant Production 5 (1): 1735-8043.
 
FAO. 2019. FAOSTAT Database. http://faostat. fao. Org/faostat/&nbsp.
 
Gallagher, E., Gormleya, T. R., and Arendtbm, E. K. 2004. Recent advances in the formulation of gluten free cereal based. Food Science and Technology 15: 143-152.
 
Gianibelli, M. C., Larroque, O. R., MacRitchie, F., and Wrigley, C. W. 2001. Biochemical, genetic and molecular characterization of wheat glutenin and its component subunits. Cereal Chemistry 78 (6): 635-646.
 
Hrušková, M., And Švec, I. 2009. Wheat hardness in relation to other quality factors. Czech Journal of Food Science 27: 240-248.
 
Hui, J., Bo, D. T., Qi, J., Dong, J., and Xing, C. W. 2007. Effects of post-anthesis high temperature and water stress on activities of key regulatory enzymes involved in protein formation in two wheat cultivars. Acta Agronomica Sinica 33 (12): 2021-2027 (in Chinese with English Abstract).
 
Jasemi, S. H., Naghipour, F., Sanjani, S., Esfandyaripour, A., Khorsandi, H., and Najafian, G. 2017. Evaluation of quality properties of four bread wheat (Triticum aestivum L.) cultivars in wheat producing provinces of Iran. Iranian Journal of Crop Science 19 (2): 102-115.
 
Karaoglu, M. M., Aydeniz, M., Kotancilar, H. G., and Gercelaslan, K. E. 2010. A comparison of the functional characteristics of wheat stored as grain with wheat stored in spike form. International Journal of Food Science and Technology 45: 38-477.
 
Movahed, S., Rooshenas, G., and Ahmadi Chenarbon, H. 2011. Evaluation of the effect of liquid sour dough method on dough yield, bread yield and organoleptic properties Iranian Lavash bread. World Applied Sciences Journal 15 (7): 1054-1058.
 
Noor Hasniza M. Z., Meredith, A. W, Uthayakumaran, S., and Copeland, L. 2014. Growth environment influences grain protein composition and dough functional properties in three australian wheat cultivars. Cereal Chemistry 91 (22): 169-175.
 
Peighambardoust, S. H. 2017. Rheology test methods: wheat, flour and dough: Amidi Publications. Tabriz. 67 pp. (in Persian).
 
Rajabzadeh, N. 2010. Technology of bread making and its production management. University of Tehran Press. Tehran, Iran. 822 pp. (in Persian).
 
Rajabzadeh, N. 1992. Iranian traditional breads evaluation. Iranian Cereal and Bread Research Institute, Publication No.451. Tehran, Iran (in Persian).
 
Vaiciulyte Funki, L., Juodeikiene, G., and Bartkiene, E. 2015. The relationship between wheat baking properties, specific high molecular weight glutenin components and characteristics of varieties. Zemdirbyste-Agriculture 102 (2): 229-238.
 
Waniska, R. D. 1999. Perspectives on flour tortillas. Cereal Foods World 44: 471-473.
 
 
نهال و بذر
دوره 37، شماره 2
تیر 1400
صفحه 225-241

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار