ارزیابی و گزینش ژنوتیپ‌های گلرنگ (.Carthamus tinctorius L) در شرایط تنش شوری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار، مرکز ملی تحقیقات شوری، سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی، یزد، ایران.

2 استاد، موسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور، سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی، کرمانشاه، ایران.

چکیده

به منظور ارزیابی تحمل ژنوتیپ‌های گلرنگ به شرایط تنش شوری و انتخاب ژنوتیپ مناسب 18 ژنوتیپ گلرنگ دریافتی از موسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور بصورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در ایستگاه تحقیقات شوری صدوق یزد در سال 96-1395 و 97-1396 کشت و ارزیابی شدند. سه سطح تنش شوری (2، 6 و 12 دسی زیمنس بر متر) درکرت های اصلی و 18 ژنوتیپ گلرنگ به صورت تصادفی در کرت های فرعی قرار گرفتند. ارزیابی و انتخاب ژنوتیپ‌ها بر اساس عملکرد دانه در سطوح شوری مختلف و همچنین شاخص‌های تحمل به تنش انجام شد. میانگین کاهش عملکرد دانه ژنوتیپ‌ها در سال اول و دوم در سطح شوری 12 دسی زیمنس بر متر نسبت به سطح شوری دو دسی زیمنس بر متر به ترتیب 36 و 51 درصد بود. شاخص‌های STI، MP ،GMP، HM، Yis، Yip و MSTI1 همبستگی معنی دار با عملکرد دانه در سه محیط داشتند. تجزیه به مولفه‌های اصلی نیز نشان داد که مولفه اول نشان دهنده تحمل به تنش و مولفه دوم حساسیت به تنش شوری بود. تجزیه خوشه ای با استفاده از شاخص هایی که با عملکرد دانه همبستگی بالایی داشتند نشان داد که ژنوتیپ‌های 4،26،34 و 35 برتر از رقم شاهد (فرامان) بودند و در یک گروه قرار گرفتند و ژنوتیپ 6 در حد شاهد بود. ژنوتیپ‌های انتخابی عملکرد دانه بالاتری در سه شرایط شوری (12 و 6، 2 دسی زیمنس بر متر) داشتند. بر اساس نتایج این پژوهش ژنوتیپ‌های LRV-57-57، 26-S6-58-11، محلی کردستان، اصفهان 4 و PI-537682 به ترتیب با میانگین عملکرد دانه 172، 120، 152، 155 و 141 گرم در مترمربع درسطح شوری 12 دسی زیمنس بر متر به عنوان ژنوتیپ های متحمل به شوری انتخاب شدند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Evaluation and Selection of Safflower (Carthamus tinctorius L) Genotypes Under Salinity Stress Conditions

نویسندگان [English]

  • M. Salehi 1
  • S. S. Pourdad 2
1 Assistance Professor, National Salinity Research Center, Agricultural Research, Education and Extension Organization, Yazd, Iran.
2 Professor, Dryland Agricultural Research Institute, Agricultural Research, Education and Extension Organization, Kermanshah, Iran.
چکیده [English]

To evaluate safflower genotypes under saline conditions and select tolerant genotype(s), 18 safflower genotypes obtained from Dryland Agricultural Research Institute, Iran, were planted at three salinity levels (2, 6, and 12 dS m-1) as main plot and genotypes randomized in subplots using split plots arrangements in randomized complete block design with three replications in Sadough salinity research station, Yazd, Iran, in 2016-17 and 2017-18 growing seasons. Gentypes were selected based on their performance at different salinity levels as well as using stress tolerance indices. The mean reduction in seed yield in the first and second growing season at 12 dS m-1 salinity level relative to control was 36% and 51%, respectively. The STI, MP, GMP, HM, Yis, Yip and MSTI1 indices were highly correlated with seed yield in three environments. Using principal component analysis the first component designated stress tolerance and the second component was salinity stress susceptibility. The results of cluster analysis using stress tolerance indices that had high correlations with seed yield showed that genotypes 4, 26, 34 and 35 were superior to control (cv. Faraman) and grouped in one group, however, genotype 6 performed the same as control. Selected genotypes had higher seed yield in three salinity conditions. In conclusion, LRV-57-57, 26-S6-58-11, Local Kurdistan, Isfahan 4 and PI-537682 with average seed yield of 172, 120, 152, 155 and 141 g m-2, at 12 dS m-1 salinity level, respectively, were selected as salinity tolerant genotypes.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Safflower
  • seed yield
  • stress tolerance index
  • principle component analysis
  • saline water

مراجع

Abolhasani, K., and Saeidi, G. 2006. Evaluation of drought tolerance of safflower lines based on tolerance and sensitivity indices to water stress. Journal of Science and Technology of Agriculture and Natural Resources 10: 407 -419 (in Persian).
 
Abravan, P. 2015. Investigation of the effect of irrigation water salinity on yield and yield components of safflower cultivars. National Salinity Research Center AREEO (in Persian).
 
Ada, R. 2013. Cluster analysis and adaptation study for safflower genotypes. Bulgarian Journal of Agricultural Science 19: 103-109.
 
Anwar, J., Subhani, G. M., Hussain, M., Ahmad, J., Hussain, M., and Munir, M. 2011. Drought tolerance indices and their correlation with yield in exotic wheat genotypes. Pakistan Journal of Botany 43: 1527-1530.
 
Ashraf, M., and Fatima, H.. 1995. Responses of salt-tolerant and salt-sensitive lines of safflower (Carthamus tinctorius L.) to salt stress. Acta Physiologiae Plantarum 1: 61-70.
 
Bassil, E. S., and Kaffka, S. R. 2002. Response of safflower (Carthamus tinctorius L.) to saline soils and irrigation: I. Consumptive water use. Agricultural Water Management 54: 67-80.
 
Feizi, M., Hajabbasi, M. A., and Mostafazadeh-Fard, B. 2010. Saline Irrigation Water Management Strategies for Better Yield of Safflower (Carthamus tinctorius L.) in an arid Region. Australian Journal of Crop Science 4: 408-414.
 
Fernandez, G. C. J. 1992. Effective selection criteria for assessing plant stress tolerance. pp. 257-270. In: Proceedings of the international symposium on adaptation of vegetable and other food crops in temperature and water stress. Taiwan.
 
Golparvar, A. R., and Pirbalouti, A. G. 2008. Assessment of drought tolerance of spring safflower (Carthamus tinctorius l.) cultivars in Isfahan province. Journal of Research in Agricultural Science 4: 11-20.
 
Hasegawa, P. M., Bressan, R. A., Zhu, J. K., and Bohnert, H. J. 2000. Plant cellular and molecular responses to high salinity. Annual Review of Plant Biology 51: 463-499.
 
Hussain, M. I., and Al-Dakheel, A. J. 2018. Effect of salinity stress on phenotypic plasticity, yield stability, and signature of stable isotopes of carbon and nitrogen in safflower. Environmental Science and Pollution Research 25: 23685-23694.
 
Hussain, M. I., Lyra, D. A., Farooq, M., Nikoloudakis, N., and Khalid, N. 2016. Salt and drought stresses in safflower: a review. Agronomy for Sustainable Development 36: 1-31.
 
Jaradat, A., and Shahid, M. 2006. Patterns of phenotypic variation in a germplasm collection of Carthamus tinctorius L. from the Middle East. Genetic Resources and Crop Evolution 53: 225-244.
 
Khalili, M., Alireza, P. A., Naghavi, M. R., and Mohammad-Amini, E. 2014. Evaluation of drought tolerance in safflower genotypes based on drought tolerance indices. Notulae Botanicae Horti Agrobotanici Cluj-Napoca 42: 214-218.
 
Maleki Nejad, R., and Majidi, M. M. 2015. Screening for end season drought tolerance in safflower native and exotic germplasm based on sensitivity and tolerance indicators. Journal of Crop Production and Processing 5: 69-81.
 
Neocleous, D., and Vasilakakis, M. 2007. Effects of NaCl stress on red raspberry (Rubus idaeus L.‘Autumn Bliss). Scientia Horticulturae 112: 282-289.
 
Nikfar, R., and Saeedi, G. 2015. Study of relationships between crop traits and yield components in some safflower breeding lines. Journal of Crop Production and Processing 5: 65-73.
 
Patil, N. M. 2012. Adaptations in response to salinity in safflower Cv. Bhima. Asian Journal of Crop Science 4: 50-62.
 
Pourdad, S. S. 2006. Safflower (Carthamus tinctorius L.) Markaz Nashre Sepehr Publication (in Persian). 124 pp.
 
Pourdad, S. S., Alizadeh, K., Azizinegad, R., Shariati, A., Eskandari, M., Khiavi, M., and Nabati, E. 2008. Study on drought resistance in spring safflower (Carthamus tinctorus L.) in different locations. Journal of Science and Technology of Agriculture and Natural Resources 12: 403-415 (in Persian).
 
Rosielle, A., and Hamblin, J. 1981. Theoretical aspects of selection for yield in stress and non-stress environment. Crop Science 21: 943-946.
 
Wallender, W. W., and Tanji, K. K. 2011. Agricultural salinity assessment and management. American Society of Civil Engineers. 1094 pp.
 
Yeilaghi, H., Arzani, , Ghaderian, M., Fotovat, R., Feizi, M., and Pourdad, S. S. 2012. Effect of salinity on seed oil content and fatty acid composition of safflower (Carthamus tinctorius L.) genotypes. Food Chemistry 130: 618-625.
 
 
نهال و بذر
دوره 37، شماره 1
فروردین 1400
صفحه 83-102

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار