تجزیه ژنتیکی صفات مورفولوژیک مرتبط با عملکرد و اجزای عملکرد دانه برنج در نسل‌های F2 حاصل از تلاقی‌های دای‌آلل

نویسندگان

چکیده

به‌منظور تجزیه ژنتیکی صفات مورفولوژیک مرتبط با عملکرد دانه در برنج، شش رقم، حسنی، شاه‌پسند، کادوس، واندانا، هاشمی و IR36 به‌همراه نسل‌های F2 حاصل از تلاقی‌های کامل دای‌آلل، در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه پژوهشی دانشکده علوم کشاورزی دانشگاه گیلان در سال 1391 کاشته و صفات مختلف مرتبط با عملکرد و اجزای عملکرد در آن‌ها اندازه‌گیری شد. تجزیه واریانس داده‌ها اختلاف معنی‌داری را در بین ژنوتیپ‌ها در سطح احتمال یک درصد برای کلیه صفات مربوطه نشان داد. تجزیه ژنتیکی به‌روش هیمن نشان داد که به‌غیر از صفات تعداد خوشه در بوته، طول برگ پرچم و وزن هزار دانه، سایر صفات تحت کنترل اثر غالبیت ناقص ژن‌ها قرار داشتند و وراثت‌پذیری خصوصی نسبتاً بالا برای آن‌ها مبین سهم بیشتر اثر افزایشی ژن‌ها در کنترل آن‌ها بود. در مقابل، صفات تعداد خوشه در بوته، طول برگ پرچم و وزن هزار دانه توسط اثر فوق‌غالبیت ژن‌ها کنترل شدند و وراثت‌پذیری خصوصی پایین آن‌ها نیز نشان‌دهنده نقش اثر غیرافزایشی ژن‌ها در کنترل آن‌ها بود. نتایج این پژوهش نشان داد که تنوع قابل ملاحظه و قابل انتقال به نتاج برای بیشتر صفات مرتبط با عملکرد دانه، در جمعیت مورد نظر وجود دارد و از این‌رو با انتخاب ژنوتیپ‌های برتر و افزایش ژن‌های با اثر افزایشی در طی نسل‌های مختلف می‌توان عملکرد دانه و صفات وابسته به آن را تا حدود زیادی در جمعیت مورد مطالعه اصلاح کرد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Genetic Dissection of Morphological Traits Related to Rrice Grain Yield and Yield Components in F2 Generations Derived from Diallel Crosses

نویسندگان [English]

  • S. Ali-Hossein Tayefeh
  • B. Rabiei
چکیده [English]

To assess the genetic control of morphological traits related to grain yield in rice, six cultivars, Hassani, Shahpasand, Kadous, Vandana, Hashemi and IR36, together with F2 generations derived from complete diallel crosses, were evaluated in a randomized complete block design with three replications in research field of College of Agricultural Siences, the University of Guilan, during 2012, and morphological traits related to yield and yield components were measured. Analysis of variance of the data showed that there were significant differences among genotypes at 1% probability level for all measured traits. The genetic analysis by Hayman method showed that except panicle number per plant, flag leaf length and 1000 grain weight, other traits were influenced by partial dominance effects and relatively high narrow-sense heritability indicating that the proportion of addative gene effects were more than non-additive effects. In contrast, panicle number per plant, flag leaf length and 1000 grain weight were controlled by over-dominance gene effects and their low narrow-sense heritability indicated the role of non-addative gene effects. Results of current research showed that there is considerable variation transferable from parents to offspring for most traits related to grain yield in the studied population, so selecting superior genotypes can be improved grain yield and it’s related traits in this population.

کلیدواژه‌ها [English]

  • diallel crosses
  • gene effect
  • rice
  • Yield and yield Components
References Ahmadikhah, A. 2010. Study on selection effect, genetic advance and genetic parameters in rice. Annals of Biological Research 1(4): 45-51. Anonymous 2002a. SAS/STAT User’s Guide. Version 9. SAS Institute, USA. Anonymous 2002b. Standard Evaluation System for Rice. International Rice Research Institute (IRRI), Manila, Philippines. Atanu, K. P., and Sabesan, T. 2010. Studies on genetic variability for lodging related traits in rice (Oryza sativa L.). Electronic Journal of Plant Breeding 1(3): 301-304. Bagheri, N., and Babaeian Jelodar, N. 2010. Heterosis and combining ability analysis for yield and related-yield traits in hybrid rice. International Journal of Biology 2(2): 222-231. Hayman, B. I. 1954. The theory and analysis of diallel crosses. Genetics 39: 789-809. Hayman, B. I. 1957. The theory and analysis of diallel crosses II. Genetics 42: 63-85. Idris, A. E., Justin, F. J., Dagash, Y. M. I., and Abuali, A. I. 2012. Genetic variability and inter relationship between yield and yield components in some rice genotypes. American Journal of Experimental Agriculture 2(2): 233-239. Jinks, J. L. 1956. The F2 and backcross generations from a set of diallel crosses. Heredity 10(1): 1-30. Latha, S., Sharma, D., and Sanghera, G. S. 2013. Combining ability and heterosis for grain yield and its component traits in rice (Oryza sativa L.). Notulae Scientia Biologicae 5(1): 90-97. Mirarab, M., Ahmadikhah, A., and Pahlavani, M. H. 2011. Study on combining ability, heterosis and genetic parameters of yield traits in rice. African Journal of Biotechnology 10(59): 12512-12519. Onyia, V. N. 2011. Combining ability analysis for yield and yield components in eight breeding lines of rice (Oryza sativa L.). Agro-Science Journal of Tropical Agriculture, Food, Environment and Extension 10(2): 7-15. Rabiei, B., and Ghorbanipour, A. 2011. Assessment of gene action and heritability of important agronomic traits in rice (Oryza sativa L.) using generation mean analysis. Iranian Journal of Crop Sciences 13(2): 408-423 (in Persian). Rahimi, M., Rabiei, B., Samizadeh Lahiji, H., and Kafi Ghasemi, A. 2009. Evalution of combining ability of rice cultivars by the second and forth Griffing methods. Journal of Science and Technology of Agriculture and Natural Resources 12(43): 129-141 (in Persian). Sabouri, H., Navabpour, M., and Mohammad Esmeili, M. 2012. Determination of genetic structure of agronomic rice traits using classical and molecular approach. Journal of Plant Production 18(8): 45-72 (in Persian). Sadeghi, S. M., Samizadeh Lahiji, H., and Alah Gholipour, M. 2011. Combining ability of lines and rice varieties by using diallel analysis. Iranian Journal of Crop Sciences 41(1): 131-139 (in Persian). Sanghera, G. S., and Hussain, W. 2013. Gene action and combining ability studies using CMS system for developments of hybrid rice under temperate conditions. American Journal of Agricultural Science and Technology 1: 27-44. Seyoum, M., Alamerew, S., and Bantte, K. 2012. Genetic variability, heritability, correlation coefficient and path analysis for yield and yield related traits in upland rice (Oryza sativa L.). Journal of Plant Sciences 20: 1-10. Tabkhkar, N., Rabiei, B., and Sabouri, A. 2011. Assessing allele frequencies and polymorphic microsatellite markers associated with loci controlling grain quality in rice. Iranian Journal of Crop Sciences 42(3): 495-507 (in Persian). Zarbafi, S. S., Rabiei, B., and Alah Gholipour, M. 2013. Genetic dissection of traits related to grain yield in rice. Journal of Crop Production and Processing (Accepted by Journal) (in Persian).