اثر آبیاری تکمیلی بر عملکرد دانه و برخی خصوصیات زراعی ژنوتیپ‌های گندم نان در منطقه مراغه

نویسنده

مؤسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور، مراغه

چکیده

به منظور مطالعه عملکرد دانه و برخی خصوصیات زراعی ژنوتیپ‌های گندم نان در محیط‌های دیم و آبیاری تکمیلی، این پژوهش با 23 ژنوتیپ درایستگاه تحقیقات کشاورزی دیم مراغه طی دو سال زراعی (89- 1387) اجرا و از صفات زراعی مختلف یادداشت‌برداری به عمل آمد. بر اساس نتایج، اثرمحیط بر کلیه صفات مورد مطالعه معنی‌دار بود. بین ژنوتیپ‌ها نیز از نظر صفات شاخص برداشت، تعداد سنبله بارور در متر مربع و عملکرد دانه اختلاف معنی‌دار در سطح احتمال 5 درصد و از نظر وزن هزار دانه، عملکرد بیولوژیک، ارتفاع بوته، طول سنبله، تعداد دانه در سنبله، تعداد سنبلچه در سنبله اختلاف معنی‌دار درسطح احتمال یک درصد وجود داشت. اثر متقابل ژنوتیپ × محیط بر وزن هزار دانه، عملکرد بیولوژیک، ارتفاع بوته، شاخص برداشت وتعداد دانه در سنبله در سطح احتمال یک درصد و بر صفت عملکرد دانه در سطح احتمال پنج درصد معنی‌دار بود. میانگین عملکرد دانه ژنوتیپ‌های گندم با آبیاری تکمیلی (45 میلی‌متر در زمان کاشت) و شرایط دیم به ترتیب 4412 و 2989 کیلوگرم در هکتار بود که آبیاری تکمیلی منجر به افزایش معنی‌دار عملکرد دانه (1423 کیلوگرم در هکتار) شد. آبیاری تکمیلی باعث افزایش معنی‌دار در تعداد سنبله بارور در مترمربع (134 عدد)، شاخص برداشت (3 درصد)، وزن هزاردانه (4 گرم)، عملکرد بیولوژیک (بیش از 96/2 تن)و طول دوره پرشدن دانه (4 روز) نسبت به شرایط دیم شد. ژنوتیپ‌های شماره 16 (PYN/BAU//BONITO) و 17 (SUBEN-7) به ترتیب با 5256 و 5109 کیلوگرم در هکتار عملکرد دانه، 9/11 و 8/11 تن در هکتار عملکرد بیولوژیک، شاخص برداشت و بهره‌وری آب بالاتر و وزن هزار دانه بیشتر، برای محیط آبیاری تکمیلی مناسب تشخیص داده شدند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Effect of Supplementary Irrigation on Grain Yield and some Agronomic Traits of Bread Wheat Genotypes in Maragheh Conditions of Iran

نویسنده [English]

  • M. Roustaii
چکیده [English]

To evaluate the effect of supplementary irrigation on grain yield and some agronomic traits of wheat, 23 advanced bread wheat genotypes were studied in drought stress and supplementary irrigation condition during 2008-10 cropping seasons at Maragheh research station and different agronomic traits were recorded. Analysis of variance revealed significant differences among genotypes in two experimental conditions for all the traits. Combined analysis of variance showed significant differences for all traits in environments (P = 1%). Plant height, 1000 kernel weight, spike length, seed number in spike, spikelet number in spike, grain and biological yield, harvest index and number of fertile spike in square meter were significantly different in genotypes. G × E interaction effects showed significant differences for plant height, 1000 kernel weight, seed per spike, grain and biological yield and harvest index (P = 5%). Means of grain yield in supplementary irrigation and rainfed conditions were 4412 and 2989 kgha-1, respectively, and supplementary irrigation significantly increased 1423 kgha-1 grain yield of genotypes compared to the rainfed condition. Supplementary irrigated significantly increased fertile spike per square meter (134), HI (3%), TKW (4 g), B.Y. ( >2.96 tha-1) and GFP (4 days). Based on these results, genotypes G16 (PYN/BAU//BONITO) and G17 (SUBEN-7) with 5256 and 5109 kgha-1 grain yield and 11.9 and 11.8 tha-1 biomass yield, respectively were highly adapted to supplementary irrigated environment.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Wheat
  • Yield components
  • Biological yield
  • Water Productivity
  • harvest index