مطالعه صفات فیزیولوژیکی و زراعی مرتبط با تحمل به خشکی در جمعیت لاین‌های نوترکیب جو (ایگری × آریگاشار)

نویسندگان

گروه زراعت و اصلاح نباتات، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران، کرج

چکیده

به منظور بررسی صفات فیزیولوژیکی و زراعی موثر در تحمل به خشکی و ارتباط آن‌ها با عملکرد دانه و مطالعه شاخص‌های تحمل و حساسیت به خشکی درجمعیت لاین‌هاینوترکیب جو(ایگری × آریگاشار)، این آزمایش با استفاده از 169 لاین نوترکیب درقالب طرح آلفا لاتیس با دو تکرار به مدت دو سال (92-1390) در ایستگاه‌های تحقیقاتی یزد و بیرجند در دو شرایط قطع آبیاری در 50% گلدهی و آبیاری کامل اجرا شد. در طول فصول زراعی لاین‌ها از نظر صفات فیزیولوژیکی و شاخص‌های مقاومت به خشکی مورد ارزیابی قرار گرفتند.
تجزیه واریانس مرکب صفات مورد مطالعه در دو شرایط، اثر معنی‌دار برای محیط، ژنوتیپ و محیط × ژنوتیپ نشان داد. در بین صفات اندازه‌گیری شده در شرایط تنش خشکی، شاخص برداشت (**753/0 = r)، عملکرد بیولوژیکی (**572/0 = r)، دمای سایه‌انداز گیاه (**522/0 -= r)، محتوای آب نسبی (**385/0 = r) و وزن هزاردانه (**339/0 = r) و در شرایط بدون تنش عملکرد بیولوژیکی (**762/0 = r) و شاخص برداشت
(**721/0 = r) بالاترین همبستگی را با عملکرد دانه نشان دادند. در بین صفات فیزیولوژیکی اندازه‌گیری شده، دمای سایه‌انداز‌ گیاه با توجه به همبستگی بالا با عملکرد دانه گیاه و سهولت اندازه‌گیری آن در تمامی مراحل برنامه به‌نژادی، می‌تواند به عنوان یک شاخص مهم در گزینش ژنوتیپ‌ها برای مقاومت به خشکی در نظر گرفته شود. با توجه به میانگین عملکرد در تنش (Ys) و بدون تنش (Yp) و شاخص‌های تحمل و حساسیت به خشکی (SSI، TOL، MP، GMP، STI و Harm) لاین‌ها در چهار گروه شامل پتانسیل بالای عملکرد و متحمل به خشکی، پتانسیل بالا و حساس به خشکی، نیمه متحمل و پتانسیل عملکرد پایین و حساس به خشکی گروه‌بندی شدند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Physiological and Agronomic Traits Related to Drought Tolerance in Barley Recombinant Inbred Line Population (Arigashar ×Igri)

نویسندگان [English]

  • H. R. Nikkhah
  • M. R. Naghavi
  • V. Mohammadi
  • H. Soltanloo
چکیده [English]

To investigate important physiological and agronomic traits effective under drought conditions, their relationship with grain yield and to study drought tolerance and susceptibility indices in 169 barley recombinant inbred lines population of Arigashar/Igri, an experiment was carried out using alpha lattice design with two replications during 2011 to 2013 in Yazd and Birjand Research Stations under non - stress and drought stress conditions. During cropping seasons, lines were evaluated for physiological and agronomic traits. Combined analysis of variance of studied traits under two conditions showed significant differences among environments, genotypes and genotype × environment. Under drought stress conditions, harvest index (r = 0.753**), biological yield (r = 0.572**), canopy temperature (r = -0.522**), leaf relative water content (r = 0.385**) and thousand kernel weight (r = 0.339**)and under non-stress conditions, biological yield (r = 0.572**) and harvest index (r = 0.753**) had significant correlations with grain yield. Among physiological and agronomic traits which had high correlation with grain yield under drought stress conditions, canopy temperature can be utilized as an important selection criteria to identify drought tolerance genotype, because of its easy measurement in all breeding program stages. Based on grain yield under drought and non-stress conditions (Ys and Yp ) and tolerance and susceptibility indices(SSI, TOL, MP, GMP, STI and Harm), liens were classified in to four distinguished groups: a)high - yielding and drought tolerant, b) high - yielding and drought susceptible, c) semi tolerant and d) low - yielding and drought susceptible.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Barley recombinant inbred lines
  • physiological traits
  • canopy temperature
  • relative water content
  • Drought Stress
  • tolerance and susceptibility indices