ارزیابی ژنوتیپ‌های روغنی آفتابگردان (Helianthus annuus) بر اساس صفات مختلف و روابط بین آن‌ها

نویسندگان

دانشکده کشاورزی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان

چکیده

آفتابگردان گیاه یکساله‌ای است که برای مصارف آجیلی و روغنی کشت می‌شود. عملکرد ژنوتیپ‌های مختلف این گیاه بسته به صفات مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی متغیر است. گزینش ژنوتیپ‌های مطلوب با استفاده از صفات مورفولوژیکی در جهت افزایش عملکرد می‌تواند موثر باشد و به تولید مفید و بهره‌برداری تجاری آفتابگردان منجر شود. در این پژوهش، خصوصیات مورفولوژیک مؤثر بر عملکرد 22 ژنوتیپ آفتابگردان روغنی در طرح بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار بررسی شد. بر اساس مقایسه میانگین تیمارها، رقم رکورد بالاترین عملکرد دانه و روغن را داشت. ضرایب همبستگی رابطه مستقیم عملکرد دانه با عملکرد روغن و تعداد دانه در طبق را ثابت کرد. تجزیه رگرسیون گام به گام و به دنبال آن تجزیه علیت، تعداد دانه و وزن هزار دانه را به‏عنوان مهم‌ترین صفات مؤثر بر عملکرد دانه و روغن معرفی و اثر مستقیم و غیرمسقیم آن‌ها را آشکار کرد. در تجزیه عاملی بر مبنای روش حداکثر درست نمایی، پنج عامل استخراج شد. تجزیه خوشه‌ای نیز بر اساس میانگین عملکرد صفات مورد مطالعه و با استفاده از روش Ward ژنوتیپ‌ها را در پنج گروه دسته‌بندی کرد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Evaluation of Oil Genotypes of Sunflower (Helianthus annuus) Based on Different Traits and Their Relationships

نویسندگان [English]

  • M. Moghadasi
  • H. Mazahery Laghab
  • M. Kakaei
چکیده [English]

Sunflower as an annual crop is being cultivated for nut and oil usages. Having different morphological and physiological traits, the yield of different cultivars and genotypes are varied. The selection of favorable genotypes using morphological markers for the aim of increasing yield have been effective and achieved to the trade benefit of sunflower. In present work, morphological characteristics effective on the yield of 22 genotypes of oil sunflowers, were studied in a randomized complete block design in four replications. The comparison of treatment means showed that cultivar Record had the highest yield of seed and oil. Simple correlation between characteristics coefficients confirmed the direct relationship of seed yield with oil yield and the number of seeds per cap. Stepwise regression analysis followed by path analysis exhibited the number of seeds and weight of thousand seeds as important traits effective on seed and oil yield, and revealed their direct and indirect effects. In factor analysis based on maximum likelihood, five factors were extracted. Cluster analysis categorized the genotypes to five groups based on the yield mean of the studied traits using Ward method.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Oil seed sunflower
  • Genetic variability
  • morphological traits
  • genotype
  • multivariate analysis