ارزیابی مزرعه‌ای مقاومت نسبی و روابط بین اجزای مقاومت به بیماری زنگ زرد در ژرم‌پلاسم گندم نان

نویسندگان

چکیده

مقاومت 72 ژنوتیپ از کلکسیون گندم بانک ژن گیاهی ملی ایران در مزرعه نسبت به بیماری زنگ زرد در سال زراعی 85-1384 در ساری و کرج مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش در هر دو ناحیه در قالب طرح آگمنت اجرا شد و صفات تیپ آلودگی، شدت بیماری، سطح زیر منحنی توسعه بیماری (AUDPC) و ضریب آلودگی در سه نوبت به فاصله هفت روز یادداشت‌برداری شد. براساس نتایج آزمون t ، دو کانون آلودگی از نظر شدت بیماری (در ارزیابی اول و سوم)، نرخ آلودگی (اول، دوم و کل) ضریب آلودگی (اول و سوم) و AUDPC (دوم و کل) دارای اختلاف معنی‌دار بودند. در هر دو ناحیه، انحراف استاندارد صفات مقاومت با گذشت زمان افزایش نشان داد. در تجزیه خوشه‌ای اجزای مقاومت، صفت AUDPC در هر دو ناحیه ساری و کرج، در گروهی متمایز از سایر اجزای مقاومت قرار گرفت. تجزیه رگرسیون، ارتباط قوی صفت AUDPC با شدت بیماری، تیپ آلودگی و ضریب آلودگی را در هر دو ناحیه نشان داد. صفت نرخ آلودگی در مجموع در دو کانون آلودگی، وراثت‌پذیری عمومی بالاتری نسبت به سایر اجزای مقاومت داشت. نتایج آزمون مانتل برای تطابق ماتریس فاصله نمونه‌ها مبتنی بر اجزای مقاومت در دو ناحیه، به همراه سایر نتایج تحقیق حاکی از اهمیت هر یک از اجزای مقاومت نسبی، در ارزیابی واکنش نمونه‌های مورد بررسی نسبت به بیماری زنگ زرد بود. ژنوتیپ‌های مورد ارزیابی با استفاده از تجزیه خوشه‌ای مبتنی بر اجزای مقاومت به دو گروه حساس و دارای مقاومت نسبی تقسیم شدند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Evaluation of Field Based Partial Resistance and Relationship Between Resistance Components of Bread Wheat Germplasm to Yellow Rust

نویسندگان [English]

  • M. Zahravi
  • S. Ebrahimnejad
  • F. Afshari
چکیده [English]

The resistance of 72 wheat genotypes from collection of National Plant Gene Bank of Iran was assessed to yellow rust in two hot spots of Sari and Karaj, Iran. Both experiments were performed in augmented design and traits of infection type, disease severity, area under disease progress curve (AUDPC) and coefficient of infection were recorded. Based on t-test, two hot spots were significantly different for disease severity (at the first and third evaluations), infection rate (first, second and total), coefficient of infection (first and third) and AUDPC (second and total). Standard deviation of the resistance traits increased by time at both hot spots. Cluster analysis of resistance components grouped AUDPC distinctly at both hot spots. The results of regression analysis indicated strong association of AUDPC with disease severity, infection type and coefficient of infection at both hot spots. Infection rate had higher broad-sense heritability compared to other components of resistance, totally in two hot spots of Karaj and Sari. The results of Mantel test for consistence of distance matrices of accessions based on resistance components at two hot spots along with other results of the research indicated the importance of each components of partial resistance in reaction of the studied accessions to yellow rust. Cluster analysis by resistance components placed the genotypes in two groups of susceptible and partially resistant.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Wheat
  • yellow rust
  • partial resistance
  • cofficint of infection
  • heritability