تنوع بین گونه‌ای صفات مورفولوژیک در عدس‌های وحشی گونه‌های Lens nigricans، L. ervoides و L. odemensis

نویسندگان

چکیده

در این تحقیق 96 نمونه از عدس‌های وحشی گونه‌های Lens nigricans، L. ervoides و L. odemensis کلکسیون عدس بانک ژن گیاهی ملی ایران مورد بررسی قرار گرفتند. هدف از پژوهش حاضر ارزیابی صفات مورفولوژیکی و تعیین میزان اهمیت این صفات در شناسایی گونه‌های مختلف جنس عدس بود. در طول فصل رشد 24 صفت مورفولوژیکی اندازه‌گیری شدند. پارامترهای آماری برای صفات مورد بررسی محاسبه و شاخص شانون و ضریب تغییرات فنوتیپی به عنوان معیاری از تنوع ژنتیکی تعیین شد و از تجزیه به مولفه‌ها، تجزیه خوشه‌ای و تابع تشخیص جهت گروه‌بندی ژنوتیپ‌ها استفاده شد. این بررسی وجود تنوع قابل ملاحظه درون و بین گونه‌ای را در نمونه‌ها نشان داد. بر اساس ضریب تغییرات به دست آمده در بین صفات کمی، بیشترین ضریب تغییرات به ترتیب در صفات وزن صد دانه (114% CV=) طول راکیس (55% CV=) و نسبت طول دم گل به راکیس (5/49% CV=) وکمترین میزان تنوع در صفات طول کاسه گل و عرض برگچه (25% CV=) مشاهده شد. در میان صفات کیفی، بیشترین شاخص شانون به ترتیب برای صفت شکل گوشوارک (02/1)، رنگدانه غلاف (92/0) و وجود زائده داسی شکل روی محور گل (94/0) به دست آمد و کمترین شاخص شانون با صفت شکوفائی نیام مرتبط بود و هیچ گونه تنوعی از نظر این صفت ملاحظه نشد. انجام آنالیزهای چند متغیره با استفاده از صفات کیفی و کمی تا حد زیادی قادر به جداسازی و شناسایی گونه L. ervoides از بقیه گونه‌ها شد، اما گونه‌های L. odemensis و L. nigricans از نظر صفات مورفولوژیکی به ویژه صفات کیفی بسیار به یک‌دیگر شبیه بوده و این صفات قدرت تبیین این دو گونه را از یک‌دیگر نداشتند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Interspecific Variation of Morphological Traits in Lens nigricans, L. ervoides and L. odemensis Wild Lentil Species

نویسندگان [English]

  • M. Pouresmael
  • F. Ghanavati
  • E. Beyzaei3
چکیده [English]

To study the genetic diversity and determine the role of morphological traits in determination of relationship between different species of wild lentil, 96 accessions of wild lentil collection of NPGBI from Lens nigricans, L. ervoides and L. odemensis were characterized according to instruction of IPGRI. Twenty four morphological traits were assessed. Statistical parameters of traits were calculated and coefficient variance percentage and Shannon index were used to estimate genetic diversity. The results of descriptive statistics showed a considerable variation among and between different accessions. Among quantitative traits, 100 seed weight (CV= 114%), rachis length (CV= 55%), rachis to peduncle length ratio (CV= 49.5%) and the number of pod per peduncle (CV= 33%) had the most, and calyx length and leaflet width (CV= 25%) had the least variation in different species. Based on Shannon index, in qualitative traits, stipule shape (1.02) and pod pigmentation (0.92) showed high variation. But pod dehiscence and shedding had lower variation. In multivariate analysis of quantitative and qualitative traits, morphological characters could almost distinguish L. ervoides from two other species. Considerable similarities especially in qualitative traits were observed in Lens nigricans and L. odemensis accessions so they could not be differentiated by these characters.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Wild lentil
  • phenotypic diversity
  • morphological traits
  • identification