تنوع ژنتیکی نخود زراعی تیپ کابلی (Cicer arietinum L.) ایران بر اساس صفات زراعی و نشانگر RAPD

نویسندگان

چکیده

  در مطالعه حاضر 105توده نخود کابلی دریافت شده از بانک ژن گیاهی ملی ایران به همراه پنج رقم شاهد (آرمان، جم، هاشم، بیونیج و ILC-482 ) در قالب طرح آگمنت در سال‌های زراعی 1385 و 1386 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه رازی کرمانشاه کاشته شدند . تجزیه واریانس صفات اندازه‌گیری شده نشان داد که عملکرد بوته، تعداد شاخه‌های اولیه و شاخص برداشت به ترتیب با 89/22‌، 2/22 و 49/19 درصد بیشترین تغییرات ژنتیکی در بین توده‌های نخود را داشتند . عملکرد دانه با صفات شاخص برداشت و عرض کانوپی همبستگی مثبت و معنی‌داری داشت. نتایج تجزیه به عامل‌ها به روش حداکثر درست‌نمایی نیز شش عامل پنهانی را شناسایی کرد که جمعاً 82/75 درصد از کل تنوع داده‌ها را توجیه کردند . برای ارزیابی تنوع ژنتیکی توده‌ها و ارقام شاهد با استفاده از 26 آغازگر تصادفی RAPD الگوی باندی DNA تکثیر شد که از تعداد 564 قطعه‌ای که در کل توده‌ها و ارقام تولید شد 321 قطعه چند‌شکل بودند. تعداد باندهای چندشکل از 15 تا 28 به ازاء هر آغازگر متفاوت بودند و اطلاع بخش‌ترین مکان ژنی مربوط به آغازگر D12 بود. مقادیر PIC بین 09/0 تا 66/0 و شاخص نشانگر بین 26/5 تا 27/41 در هر آغازگر بود. توده‌های شماره 86 و 85 بیشترین تشابه (97%‌) و توده شماره 20 و رقم ILC-482 کمترین تشابه (68 ٪ ) را داشتند. تجزیه خوشه‌ای توده ‌ها و ارقام را در ده گروه مجزا گروه‌بندی کرد. تعدادی از زیر گروه‌های درون خوشه‌های اصلی با مقادیر بالای بوت‌استرپ تأیید شدند. نتایج این تحقیق نشان داد که نشانگر مولکولی RAPD قادر است چندشکلی نسبتاً قابل قبولی را نمایان سازند و تنوع ژنتیکی موجود در توده‌ها می‌تواند برای افزایش پایه ژنتیکی برنامه‌های به‌نژادی نخود مفید باشد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Genetic Variation in Iranian Chickpea (Cicer arietinum L. Kabuli Type) Based on Agronomic Traits and RAPD Marker

نویسندگان [English]

  • F. Fazeli1
  • K. Cheghamirza
چکیده [English]

 One hundres five accessions of Kabuli type chickpea received from National Plant Gene Bank of Iran, Karaj, with five check cultivars (Arman, Jam, Hashem, Bivanij and ILC- 482) were grown on the basis of augment design during 2006 and 2007 in research field of College of Agriculture, Razi University, Kermanshah, Iran. Based on ANOVA, coefficient of variations for chickpea seed yield, number of primary branches and harvest index were 22.89, 22.2 and 19.49, respectively. Correlation analysis indicated positive and significant correlation between seed yield with harvest index and canopy width. Factor analysis identified six factors, accounting 75.82 % of total variations. In RAPD analysis with 26 random primers, 564 bands were amplified that 321 of them were polymorph. N number of polymorphic bands ranged from 15 to 28 per primer and t he most informative loci was D12 . Polymorphic information content (PIC value) ranged from 0.09 to 0.66 and marker index (MI) ranged from 5.26 to 41.27 per primer. A maximum genetic similarity value of 0.97 was observed between accessions No. 85 and 86 and a minimum similarity value of 0.68 between accession No. 20 and ILC-482. ‌‌ Clustering analysis classified the chickpea accessions and cultivars in to 10 major groups and the number of the subgroups were strongly supported by high bootstrap value . The results showed that RAPD molecular marker can reveal relatively acceptable polymorphism and genetic variation detected in this study can be useful for enhancing the genetic base of breeding programs .

کلیدواژه‌ها [English]

  • Chickpea
  • Genetic diversity
  • agronomic traits
  • factor analysis
  • RAPD molecular marker