ارزیابی ژنوتیپ‌های نخود (Cicer arietinum L.) از نظر تحمل تنش خشکی

نویسندگان

چکیده

  در این بررسی واکنش بیست ژنوتیپ نخود به تنش خشکی در مزرعه دانشکده کشاورزی دانشگاه رازی در سال زراعی 86- 1385 مورد بررسی قرار گرفت . آزمایش در قالب طرح بلو‌ک‌های کامل تصادفی با سه تکرار و در دو شرایط تنش آبی و بدون تنش انجام شد. نتایج تجزیه واریانس و مقایسه میانگین‌ها اختلاف معنی‌داری را بین ژنوتیپ‌ها از نظر بیشتر صفات نشان داد. حد‌اکثر عملکرد در شرایط تنش و بدون تنش به ژنوتیپ X96TH41K4 تعلق داشت. ضرائب تغییرات ناشی از تنش خشکی نشان داد که بیشترین آسیب ناشی از تنش خشکی مربوط به میزان عملکرد دانه بود که نسبت به شرایط بدون تنش 46/62 درصد کاهش نشان داد. تنش در مورد صفات درصد پوکی غلاف، پایداری غشای سلولی، کلروفیل بر اساس واحد اسپد و میزان پرولین اثر مثبت نشان داد. نتایج تجزیه رگرسیون قدم به قدم در شرایط بدون تنش نشان داد که مهم‌ترین عوامل موثر بر عملکرد روز تا رسیدگی، میزان آب نسبی، آب نسبی از دست رفته و درصد پوکی غلاف بودند که 51 درصد از تغییرات عملکرد دانه را توجیه کردند. در شرایط تنش، آب نسبی از دست رفته، تعداد غلاف در بوته و پایداری غشاء سلولی 52% از تغییرات عملکرد را توجیه کردند. همبستگی مثبت و معنی‌داری بین میانگین عملکرد و زیست توده، شاخص برداشت، وزن صد دانه، تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در بوته، آب نسبی از دست رفته و شاخص تحمل تنش در شرایط تنش مشاهده شد. تجزیه خوشه ای ژنوتیپ‌ها را در چهار گروه متفاوت طبقه‌بندی کرد و X96TH41K4 به عنوان متحمل‌ترین ژنوتیپ در یک گروه مجزا قرار گرفت .

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

ارزیابی ژنوتیپ‌های نخود (Cicer arietinum L.) از نظر تحمل تنش خشکی

نویسندگان [English]

  • E. Farshadfar
  • J. Javadinia
چکیده [English]

Responses of twenty chickpea genotypes to drought stress were evaluated in the farm of College of Agricultutre, Razi University, Kermanshah, Iran in 2006-2007. The experiment was carried out in randomized complete block design with three replications under two water stress and non-stress conditions. The results showed significant differences among the genotypes for most of the traits. Maximum yield in stress and non-stress conditions belonged to genotype X96TH41K4. Coefficient of variation resulted from drought stress revealed that most of the damage resulted from drought stress related to seed yield which showed 62.46% reduction compared to nonstress condition. Drought stress exhibited positive effects on unfilled pod percentage, cell membrane stability, SPAD, chlorophyll and proline content. The Stepwise regression analysis in non-stress condition showed that the most effective factors on the yield were days to maturity, relative water content, relative water loss and unfilled pod percentage which justified 51% of seed yield variation, while in stress condition, relative water loss, number of pod per plant and cell membrane stability justified 52% of seed yield variation. Positive significant correlation was observed between mean yield and most of the trails. Cluster analysis classified the genotypes into four different groups so that the genotype X96TH41K4 as the most tolerant genotype was discriminated in a separate group.  

کلیدواژه‌ها [English]

  • Chickpea
  • Drought Stress
  • Stress tolerance index
  • physiological traits