بررسی ویژگی های رشد و نموی و زایشی در تعدادی از ژنوتیپ های پسته (.Pistacia vera L) و بنه (P. mutica)

نویسنده

چکیده

شاخص های رشد در مراحل اولیه رشد و نموی دانهال های پسته در سه آزمایش گلدانی جداگانه بررسی شد. این آزمایش ها در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی انجام شد. در آزمایش های گلدانی اول و دوم ویژگی های رشد و نموی دانهال های هفت رقم از گونه های Pistacia vera و P. mutica و در آزمایش گلدانی سوم دانهال های سه رقم P. vera بررسی شد. به منظور بررسی ویژگی های رشد و نموی و همچنین زایشی گیاهان بالغ پسته دو آزمایش باغی نیز انجام شد. در آزمایش باغی اول چگونگی رشد رویشی چهاررقم پسته در سال های اولیه رشد و نیز ویژگی های زایشی آن ها در چهار سال اول باردهی در قالب طرح کاملا تصادفی نامتعادل تعیین شد. در آزمایش باغی دوم طی پنج سال ویژگی های باردهی دو رقم پسته در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی تعیین شد. با تغییر مواد ژنتیکی در آزمایش گلدانی سوم علاوه بر نتایج متفاوت آماری، روند تغییرات در ارقام نیز متفاوت بود. تغییرات شاخص های رشد در دانهال های ارقام اهلی قابل توجه ولی این تغییرات در دانهال های ارقام وحشی سرخس و بنه حداقل بود. دانهال های ارقام اهلی به ویژه اوحدی و کله قوچی و نیز رقم نیمه وحشی بادامی ریز کوما، قوی ولی دانهال های وحشی سرخس و بنه ضعیف تر بودند. خشبی شدن زودتر شاخه در رقم اکبری، طولانی تر بودن دوران صغیری، حساسیت بیشتر این رقم به تنش های شوری و خشکی، تعداد بیشتر برگ در طول معینی از شاخه و کوچک تر بودن اندازه برگ ها، نشان دهنده وجود ژن های متفاوت تر در این رقم نسبت به سایر ارقام مورد بررسی بود. باردهی رقم اوحدی در آزمایش باغی اول قابل توجه بود ولی به دلیل ویژگی ذاتی سال آوری در شرایط آزمایش باغی دوم، باردهی آن نسبت به بادامی سفید به طور معنی دار کمتر بود. در احداث باغ های جدید پسته در مورد پایه ها و نیز پیوندک ها باید این گونه تنوع ژنتیکی در نظر گرفته شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A Study on Vegetative and Reproductive Traits in some Pistachio Genotypes (Pistacia vera L. and P. mutica)

نویسنده [English]

  • H. Moeinrad
چکیده [English]

Growth indices of pistachio seedlings were studied in three pot experiments. The pot experiments were carried out in the form of RCBD. In the first and second experiments, growth indices of seedlings of seven cultivars of Pistacia vera, and P. mutica, and in the third experiment growth indices of seedlings of three P. vera cultivars were determined. In orchard experiment, growth of four cultivars of P. vera and also their reproductive traits were evaluated during 1990-1999 . For statistical analysis of data, the unbalanced CRD was used. In another orchard experiment, the reproductive traits of cultivars Badami- sefid and Owhadi were determined during 1998-2002. This experiment was done in the form of RCBD. In the third pot experiment, as the source of seeds was changed, the results were different, considerably. The growth variations in seedings of wild pistachios (Sarakhs and Baneh) was minimum.The seedlings of domesticated cultivars especially Owhadi and Kale-ghoochi and also semi-wild cv. badami-riz were more vigorous than wild cultivars of Sarakhs and Baneh. Considerable differences in growth indices of cv. Akbari compared to other cultivars, indicated presence of probably more different genes in this cultivar. In the first orchard experiment, quantitative yield of cv. Owhadi was considerable whereas in the second orchard experiment quantitative yield of cv. Badami-sefid was significantly higher than cv. Owhadi. In pot experiments, genetical diversity in seedlings of a definite cv. and among cvs. caused to change growth indices differently. In regard to vegetative and reproductive traits, there was a considerable genetical diversity among cvs. as well as different sources of a given cv. (grafts). For establishment of new pistachio orchards, these genetical diversities should be considered

کلیدواژه‌ها [English]

  • pistachio
  • Cultivars
  • scions
  • genetical diversity
  • growth indices
  • seedlings