تجزیه ژنتیکی برخی صفات مورفولوژیک در گندم دوروم ازطریق تجزیه میانگین نسل ها در شرایط تنش و عدم تنش رطوبتی

نویسندگان

چکیده

تنش خشکی یکی از مهم ترین تنش های محیطی است که به شدت عملکرد دانه را تحت تاثیر قرار می دهد. با توجه به اینکه عملکرد دانه محصول اثر متقابل صفات زیادی از گیاه و محیط است، بنابراین ارزیابی صفات مورفولوژیک مرتبط با عملکرد دانه که از نظر ژنتیکی دارای پیچیدگی بسیار کمتری هستند می تواند به عنوان معیار گزینش در شرایط محیطی مختلف مد نظر قرار گیرد. در این مطالعه ژنوتیپ های Oste-Gata به عنوان والد متحمل و Massara-1 به عنوان والد حساس به خشکی تلاقی داده شده و نسل های F1،F2 و F3 از نظر صفات مرتبط با قامت گیاه و برگ پرچم مورد تجزیه و تحلیل ژنتیکی قرار گرفتند. این آزمایش در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه صنعتی اصفهان در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در دو شرایط آبیاری بدون تنش و تنش رطوبتی انتهای فصل اجرا شد. تجزیه میانگین نسل ها با استفاده از آزمون مقیاس مشترک که همزمان تمام نسل ها را مورد آزمون قرار می دهد انجام شد. برای کلیه صفات مدل سه پارامتری [m], [d] و [h] بهترین برازش را در سطح احتمال معنی دار یک درصد در هر دو محیط و برای صفات ارتفاع بوته و طول پدانکل مدل چهار پارامتری درسطح احتمال معنی دار پنج درصد در شرایط تنش رطوبتی نشان داد. اگرچه هر دو نوع اثر افزایشی و غالبیت در کنترل صفات مختلف در هر دو شرایط محیطی نرمال و تنش خشکی دخالت داشتند اما توجه به اثرهای مختلف و اجزای تنوع نشان داد که جزء غالبیت موثرتر از جزء افزایشی است و صفات ارتفاع بوته، طول برگ پرچم و طول پدانکل دارای واریانس غالبیت بیش از واریانس افزایشی بودند. لذا استفاده از این صفات در برنامه های انتخاب مفید نخواهد بود. در این مطالعه تنها برای صفات ارتفاع بوته و طول پدانکل اثر اپیستازی افزایشی در افزایشی مشاهده شد و سایر صفات هیچ نوع اثر اپیستازی نشان ندادند که نشان دهنده عدم وجود اثر متقابل ژن ها در توارث این صفات در جمعیت در حال تفرق حاصل از این تلاقی بود. کنترل ژنتیکی صفات در هر دو شرایط محیطی مشابه بود و محیط اثرهای ژنی را در صفات مورد مطالعه تغییر نداد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Genetic Analysis of some Morphological Traits in Durum Wheat by Generation Mean Analysis under Normal and Drought Stress Conditions

نویسندگان [English]

  • M. Golabadi
  • A. Arzani
  • S.A. M. Mirmohammadi Maibody
چکیده [English]

Drought stress is one of the most important environmental stresses that reduces grain yield dramatically. Grain yield results as a complex trait from contribution of many traits in plant, and evaluation of morphological traits with less complicated inheritance under different environmental conditions and related to grain yield could be used as selection criteria. To study the genetics of traits related to plant stature and flag leaf area, a cross was made between durum wheat cultivars Oste-Gata (drought tolerant) and Massara-1(susceptible). Their F1, F2 and F3 progenies were evaluated under normal and late-season drought stress using a randomized complete block design. Generation mean analysis was performed by scaling test which essays all generations simultaneously. Analysis of variance of generations showed that all traits except of width of flag leaf, differed significantly between generations. Three parametric models contain m, d and h had the best fit. Although both additive and dominance components were involved in the expression of all the traits under both environments, yet the dominance component suffered more than the additive component. Dominance variance was contributed in plant height, peduncle length and length of flag leaf more than additive variance. Therefore, these traits can not be used as selection criteria. There was no epistatic effect for the studied traits, indicating the lack of gene intractions for the traits in the segregating populations.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Durum wheat
  • morphological traits
  • dominance and additive effects
  • Generation mean analysis