ارزیابی و انتخاب لاین های اینبرد آفتابگردان در شرایط نرمال و تنش خشکی

نویسنده

چکیده

در این بررسی که در سال 1383 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خوی به اجرا در آمد، 66 ژنوتیپ مختلف آفتابگردان مشتمل بر لاین های نر عقیم، رستورر و ارقام تجاری در دو آزمایش جداگانه در شرایط تنش و بدون تنش در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار مورد ارزیابی قرار گرفتند. به منظور اعمال تنش رطوبتی، مزرعه تنش با آبیاری به ازای 150 میلی متر تبخیر از تشتک تبخیر یک سوم آب مورد نیاز شرایط معمولی را دریافت کرد. هر کرت آزمایشی مشتمل بر یک خط سه متری به فواصل ردیفی 60 و فواصل بوته 25 سانتی متر بود. در طول دوره رویش، صفات زراعی شامل روز تا شروع گلدهی، طول دوره رشد، ارتفاع بوته، قطر طبق، وزن هزار دانه، تعداد دانه در طبق، درصد روغن، شاخص برداشت و عملکرد دانه و روغن تک طبق اندازه گیری شد. شاخص حساسیت به خشکی (SSI)، شاخص تحمل به خشکی (STI) و شاخص های MP و TOL برای عملکرد دانه محاسبه شد. بر اساس نتایج حاصله لاین های A312، A152، B225، CMS19 و R21A با شاخص حساسیت به خشکی 0.47 الی 0.63 مقاوم ترین لاین ها بودند. از نظر شاخص STI هیبرید آذرگل (1.06) و به دنبال آن لاین رستورر جدید (0.99) A28 و هیبرید آلستار (0.96) مقاومت به خشکی بالایی داشتند. بر اساس همبستگی های محاسبه شده، سه صفت قطر طبق، قطر ساقه و ارتفاع بوته به دلیل همبستگی مطلوب با عملکرد دانه و نیز با شاخص STI، به عنوان معیارهای با ارزش در شناسایی ارقام متحمل به خشکی در آفتابگردان شناخته شدند. قطر ساقه و طبق به همراه اجزای عملکرد روغن مهم ترین معیارهای موثر بر افزایش عملکرد روغن در شرایط تنش رطوبتی بود. از بین شاخص های تحمل، شاخص STI کارایی بیشتری در شناسایی ارقام مقاوم به خشکی داشت.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Evaluation and Selection of Sunflower Inbred Lines Under Normal and

نویسنده [English]

  • M. Ghaffari
چکیده [English]

Sixty six genotypes of sunflower including cytoplasmic male sterile lines along with their maintainers lines, restorer lines and commercial cultivars were evaluated in tow separate experiments under stress and normal conditions in a randomized block design with three replications in Khoy Agricultural and Natural Resources Research Station in 2004. Stressed experiment was irrigated after 150mm evaporation from class A pan to exert water stress. Each experimental plot consisted of three meter single row with 60cm row spacing and 25cm space between plants. During growing season, plant characteristics including number of days to flowering, growth period duration, plant height, head diameter, 1000 seed weight, seed number per head, oil content, harvest index, seed and oil yield was measured. Stress susceptibility index, stress tolerance index and MP and TOL indices calculated for seed yield. According to the were results, lines A312, A152, B225, CMS19 and R21A with SSI ranged from 0.47 to 0.63 were the highest tolerant lines to water stress. Considering STI, Azargol, line A28 and Alstar with STI 1.06, 0.99 and 0.96, respectively had the highest tolerance to water stress. Because of positive and significant correlation between head diameter, stem diameter and plant height with seed yield and STI, these traits could be used as criteria for determining drought tolerance in sunflower. STI had more efficiency than the other indices for determination of tolerant genotypes

کلیدواژه‌ها [English]

  • Sunflower
  • inbred lines
  • drought tolerance
  • Correlation