تجزیه ژنتیکی صفات کمی گندم نان در شرایط نرمال و تنش رطوبتی

نویسندگان

چکیده

به منظور مطالعه ژنتیکی صفات کمی گندم نان در شرایط نرمال و تنش رطوبتی پارامترهای ژنتیکی شامل میانگین درجه غالبیت، نسبت توزیع و پراکنش آلل های غالب و مغلوب در والدین و تعیین جهت غالبیت در ده رقم گندم نان، یک آزمایش دی آلل یک طرفه اجرا شد. هیبریدهای به دست آمده (45 تلاقی(F1 ، همراه والدین در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در شرایط نرمال و تنش رطوبتی، به صورت جداگانه کاشته شدند. نتایج تجزیه واریانس در شرایط نرمال رطوبتی نشان داد که به جز صفات تعداد پنجه، تعداد پنجه بارور، طول ریشک و تاریخ 50% سنبله دهی، اختلاف معنی داری بین ژنوتیپ ها وجود دارد. برای شرایط تنش رطوبتی، به جز صفات طول ریشک، تاریخ 50% سنبله دهی، وزن خشک ریشه و سطح برگ پرچم، اختلاف ژنوتیپ ها برای سایر صفات معنی دار بود. در شرایط نرمال رطوبتی، برای صفات تعداد سنبلچه در سنبله، تعداد دانه در سنبله، وزن هزار دانه، زیست توده (وزن بیوماس)، عملکرد دانه و شاخص برداشت اثر فوق غالبیت، برای صفت تعداد روزنه در واحد سطح برگ اثر غالبیت نسبی و برای صفات طول پدانکل، طول سنبله و وزن خشک ریشه اثر غالبیت نسبی مشاهده شد. در این شرایط مشخص شد که به جز صفت تعداد روزنه در واحد سطح برگ که به وسیله آلل های مغلوب کنترل می شود، بقیه صفات تحت کنترل آلل های غالب هستند. در شرایط تنش رطوبتی، برای صفات تعداد سنبلچه در سنبله، طول سنبله و تعداد دانه در سنبله اثر فوق غالبیت، برای صفت تعداد روزنه در واحد سطح اثر غالبیت کامل و برای صفات طول پدانکل، وزن هزار دانه، زیست توده، عملکرد دانه و شاخص برداشت اثر غالبیت نسبی مشاهده شد. به جز صفت وزن هزار دانه که به وسیله آلل های مغلوب کنترل می شد، بقیه صفات در کنترل آلل های غالب بودند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Genetic Analysis of Quantitative Taits in Bread Wheat Under Normal and Moisture Stress Conditions

نویسندگان [English]

  • S. S. Moosavi
  • B. Yazdi Samadi
  • A. Zali
  • M. R. Bihamta
چکیده [English]

In order to study genetic of quantitative traits in wheat under normal and moisture stress conditions, several genetic parameters such as average degree of dominance, proportion and distribution of dominant and recessive alleles in all parents and dominance direction were evaluated in ten cultivars of bread wheat, using a half diallel. Parents and their hybrids were separately planted in a randomized complete block design under normal and moisture stress conditions in the second year. Results of analysis of variance in normal moisture condition showed genetic variation among genotypes for most of the traits except for tiller and fertile tiller number, awn length and 50% heading date, whereas in stress condition results of analysis of variance were not significant for awn length, 50% heading date, dry weight of root and flag leaf area. There were over dominance effect for number of spikelet per spike, number of kernel per spike, 1000- kernel weight, biomass, weight grain yield and harvest index, complete dominance for stomata number per unit of leaf area, and partial dominance for peduncle length, spike length and dry weight of root in normal moisture condition. The results in normal moisture condition also showed that all traits were controlled by dominant alleles, except number of stomata per unit of leaf area that was controlled by recessive alleles. In stress conditions there were over dominance effect for number of spikelet per spike, spike length and number of kernel per spike, complete dominance for number of stomata per unit of leaf area, and partial dominance for peduncle length, 1000- kernel weight, biomass, weight, grain yield and harvest index. In stress condition, all traits were controlled by dominant alleles except 1000-kernel weight that was controlled by recessive alleles.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Wheat
  • genetic analysis
  • normal and moisture conditions
  • Diallel cross