بررسی رشد ریشه، عملکرد بیولوژیک و عملکرد دانه در ژنوتیپ های گندم در شرایط تنش غرقابی در مراحل مختلف رشد

نویسندگان

چکیده

به منظور بررسی اثر مدت های مختلف غرقابی (صفر، 10، 20 و30 روز) در سه مرحله رشدی، ZGS11، ZGS13 و ZGS31، بر روند رشد ریشه و عملکرد بیولوژیک و دانه سه ژنوتیپ گندم (چمران، ویریناک و یاواروس) آزمایشی به صورت فاکتوریل و در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در سال زراعی 83-1382 در گلخانه پژوهشی دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی رامین، به صورت گلدانی اجرا شد. نتایج حاصل از بررسی روند رشد طولی و وزن خشک ریشه نشان داد که بین ژنوتیپ ها، مراحل شروع دوره غرقابی و سطوح مختلف غرقابی، واکنش های متفاوتی دیده شد، به گونه ای که حتی دوره غرقابی 10 روزه در هر مرحله از رشد که اتفاق بیفتد، گیاه به هیچ وجه نمی تواند خسارت وارده را جبران کند. نتایج حاصل از تجزیه واریانس میانگین های طول و وزن خشک ریشه در مرحله گرده افشانی و مرحله رسیدن فیزیولوژیکی، اختلاف معنی دار بین سطوح تمام تیمارها را نشان داد. بیشترین مقدار ماده خشک و طول ریشه را ژنوتیپ ویریناک و کمترین مقدار را ژنوتیپ یاواروس به خود اختصاص داد. از نظر شروع دوره غرقابی، مرحله ZGS11 بیشترین حساسیت وZGS31 کمترین حساسیت را نشان داد. بین سطوح مختلف غرقابی نیز اختلاف معنی دار مشاهده شد، به نحوی که در مرحله گرده افشانی، ماده خشک ریشه در 10، 20 و 30 روز غرقابی نسبت به شاهد به ترتیب 75/37، 31/44 و 01/54 درصد و برای طول ریشه به ترتیب 85/25، 02/47 و 88/58 درصد کاهش داشتند. بررسی آناتومیکی ریشه ژنوتیپ های گندم مورد بررسی نشان داد که در شرایط غرقابی، آئرانشیم به عنوان یکی از مهم ترین مکانیسم های تحمل تشکیل گردید.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Study of Root Growth, Biological Yield and Grain Yield of Wheat Genotypes Under Waterlogging Stress During Different Growth Stages

نویسندگان [English]

  • M. E. Ghobadi
  • H. Nadian
  • A. Bakhshandeh
  • G. Fathi
  • M. H. Gharineh
  • M. Ghobadi
چکیده [English]

In order to study the effects of different waterlogging duration in growth stages ZGS11, ZGS13 and ZGS31 on root and shoot growth of three wheat genotypes Chamran, Vee/Nac and Yavaros, a pot experiment was carried out in the Ramin Agricultural and Natural Resources University in 2004. The experiment was a factorial according to a Randomized Complete Block Design with three replications. Study of root dry weight and root elongation trend showed different responses among genotypes, start of waterlogging periods and different waterlogging levels, as short period of waterlogging (10 days), had unrecoverable effects on the growth. Analysis of variance of root dry weight and root length at the anthesis and physiological maturity stages indicated significant different among all of treatments levels. Vee/Nac genotype was found superior with respect of root dry weight and root length to other genotypes. ZGS11 and ZGS31, had the highest and the lowest responses to waterlogging, respectively. Duration of 10, 20 and 30 days waterlogging at anthesis stage decreased 37.75, 44.31 and 54.01% of root dry weight, and 25.85, 47.02 and 58.88% of root length compared to control, respectively. Investigation of the root anatomy of wheat genotypes under waterlogging stress showed formation of cortical root aerenchyma as a waterlogging-resistantce mechanism.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Wheat
  • waterlogging stress
  • root growth trend
  • Root length
  • Root dry weight
  • aerenchyma