وراثت مقاومت به عامل بیماری زنگ زرد (Puccinia striiformis f. sp. tritici) در تعدادی از ارقام و لاین های امیدبخش گندم

نویسنده

چکیده

بیماری زنگ زرد یکی از بیماری های مهم گندم در ایران است. در این تحقیق وراثت مقاومت به بیماری زنگ زرد در شش رقم گندم نان شامل چمران، مرودشت، شیرودی، دز، پیشتاز و شیراز و چهار لاین پیشرفته N-75-15 ،C-78-7 ، C-78-18 و N-75-16 که با رقم حساس Avocet "S" تلاقی یافتند مورد بررسی قرار گرفت. گیاهان نسلF1 ، F2 و بذرهای نسل F3 به شکل تک بوته برداشت شدند. در سال های زراعی 83-1382 و 84-1383 در شرایط مزرعه و گلخانه کرج با استفاده از پاتوتایپ 134E134A+ واکنش بوته های F2 و فامیل های F3 ارزیابی شدند. نتایج حاصل نشان داد که یک ژن مقاومت غالب موثر در مرحله گیاهچه ای به نژاد 134E134A+ بیماری زنگ زرد در رقم چمران و لاین N-75-16 وجود دارد. در ارقام مرودشت، شیرودی، پیشتاز، شیراز و دز حضور دو ژن در هر رقم که یک ژن مربوط به مرحله گیاهچه ای و ژن دوم از ژن های مرحله گیاه کامل هستند، تعیین شد. دو لاین C-78-7 و C-78-18 که در مرحله گیاهچه ای حساس و در نتیجه فاقد ژن موثر مرحله گیاهچه ای بودند، در مرحله گیاه کامل با توجه به نسبت های ژنتیکی به دست آمده، برای هر یک دو ژن مقاومت مرحله گیاه کامل مشخص شد. لاین N-75-15 دارای سه ژن مقاومت به نژاد عامل بیماری زنگ زرد بود که به ترتیب یک ژن موثر در مرحله گیاهچه ای و دو ژن موثر در مرحله گیاه کامل بودند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Inheritance of Resistance to Stripe Rust (Puccinia striiformis f. sp. tritici) in some Cultivars and Promising Lines of Wheat

نویسنده [English]

  • F. Afshari
چکیده [English]

Yellow rust is an important disease of wheat in Iran. The use of resistant cultivars is the most effective, economic and environmentally safe method to control the disease. The main objective of this study was to gain a better genetic understanding of resistance to yellow rust in ten Iranian wheat cultivars and promising lines including Chamran, Marvdasht, Shirodi, Pishtaz, Shiraz, Dez, N-75-16, N-75-15, C-78-7 and C-78-18, which were crossed with the susceptible parent Avocet"S" . Pathotype 134E134A+ with virulence on Yr2, Yr6, Yr7, Yr9 and YrA genes were used in this study. F2 populations and F3 families were studied in the green house (seedling stage) and field (adult plant stage) where they were exposed to artificial inoculation of yellow rust. F2 populations were classified into resistant and susceptible classes. F3 families were classified into three classes: homozygous resistant, segregating and homozygous susceptible. The number of genes involved was then estimated from the frequencies of families classified in each class. The results of F2 and F3 from the crosses Chamran/ Avocet "S" and N-75-16/ Avocet"S" suggested one seedling gene for each one. Crosses between Marvdasht, Shirodi, Pishtaz, Shiraz and Dez with Avocet "S" were segregated for two independent dominant genes, one as seedling resistance and the second as adult plant resistance gene. The F3 families in cross C-78-7 with Avocet"S" were segregated for two genes effective in adult plant stage. The results from the cross C-78-18/ Avocet"S" suggested two complementary dominant genes in adult plant stage, and the Cross N-75-15/Avocet"S" segregated for three dominant genes.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Wheat
  • yellow rust
  • resistance
  • gene number