واکنش تعدادی ارقام تجاری و لاین های امیدبخش گندم نسبت به عوامل بیماریزای مهم قارچی در استان فارس

نویسندگان

چکیده

طی دو سال زراعی 1382-1380، واکنش 23 رقم تجاری و امیدبخش گندم نسبت به مهم ترین بیماری های قارچی رایج در استان فارس شامل سپتوریای برگی، زنگ زرد، و پوسیدگی معمولی ریشه و طوقه گندم مورد ارزیابی قرارگرفت. در ارتباط با زنگ زرد، اسپورپاشی با مخلوط یوریدیوسپورهای جمع آوری شده از استان شامل نژاد جدید 166E134A+ باعث شد که ارقام و لاین ها درجاتی از حساسیت را نشان دهند. لاین های M‏-78-1 ، M-78-12 ، M-78-13 ، M-78-14 و M-78-19 و رقم شیراز نیمه مقاوم، لاین های M‏-78-5 ،M-78-6 ،M-75-15 ، M-78-17 و ارقام داراب 2 و روشن نیمه حساس و بقیه حساس بودند. در ارزیابی نسبت به بیماری سپتوریای برگی، تنها لاین M-78-6 نیمه حساس تشخیص داده شد. از نقطه نظر واکنش به عوامل پوسیدگی معمولی ریشه و طوقه گندم تنها لاین M-78-1 حالت تحمل را از خود نشان داد و بقیه ارقام و لاین های حساس بودند. در سال سوم، عملکرد تعدادی از ارقام نیمه مقاوم و نیمه حساس به زنگ زرد و نیمه حساس و حساس به بیماری سپتوریای برگی پس از ایجاد آلودگی، با اجرای طرحی در قالب Split-plot مورد بررسی قرار گرفت. مقایسه میانگین ها نشان داد که وقوع بیماری باعث شده که مابین ارقام و لاین های اختلاف معنی داری در سطح 1% به وجود آید. نتایج دلالت بر این امر داشت که بیماری های برگی باعث کاهش محصول و وزن هزار دانه با هر گونه واکنشی گردیده، اما مقدار آن در ارقام نیمه مقاوم به مراتب کمتر بود. از نظر زنگ زرد سه لاین امیدبخشM-78-1 ،M-78-13 و M-78-6 کمترین میزان کاهش وزن هزار دانه را داشتند. از نظر سپتوریای برگی لاین نیمه حساس M-78-6 کمترین میزان کاهش محصول و وزن هزار دانه را نشان داد. با توجه به هر دو بیماری، لاین امیدبخش M-78-6 مناسب برای مطالعات بعدی و توصیه برای کاشت در منطقه تشخیص داده شد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Reactions of some Wheat Advanced Lines and Commercial Cultivars to Common Fungal Diseases in Fars Province

نویسندگان [English]

  • B. Mansoori
  • S. Rajaei
چکیده [English]

During 2001-2003,the reactions of 23 wheat advanced lines and commercial cultivars were evaluated in the field trials against important fungal diseases, yellow rust (Puccinia striiformis), septoria leaf blotch, (Septoria tritici) and common crown and root rot (Bipolaris sorokiniana and Fusarium culmorum). Results indicated that lines M-78-1, M78-12, M-78-13, M-78-14, M-78-19 and cv. Shiraz were moderately resistant and lines M-78-5, M-78-6, M-78-15, M-78-17 and cvs. Darab 2 and Roshan were moderately susceptible to yellow rust. The rest were susceptible. These scores were different from those previously recorded for these lines and cultivars. These changes seem to be due to the appearance of the new race, 166E134A+. In case of septoria leaf blotch, most genotypes were susceptible except line M-78-6 which was moderately susceptible. In a field trial, this line produced the highest yield and 1000 kernel weight under high incidence of both diseases. This is a good point for recommending M-78-6 for planting in highly infested area. All cultivars except M-78-1 were highly susceptible to common root rot pathogens.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Wheat
  • yellow rust
  • septoria leaf blotch
  • common crown and root rot
  • reactions