واکنش ارقام تجاری گندم آبی به بیماری سیاهک پنهان معمولی با عامل

نویسندگان

چکیده

در سال های زراعی 1379 تا 1383 واکنش 50 رقم تجاری گندم نسبت به بیماری سیاهک پنهان معمولی گندم (Tilletia laevis) در کرج بررسی گردید (سال 1379 تعداد ده رقم و تکرار آزمایش در سال 1380، سال 1381 تعداد بیست رقم و تکرار در سال 1382 و سال 1382 تعداد بیست رقم دیگر و تکرار در سال 1383 (بدون احتساب شاهد). آزمایش به صورت طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار و با آلودگی مصنوعی بذر به میزان 005/0 وزنی با اسپور نژاد L-10 قارچ عامل بیماری اجرا شد. میانگین درصد سنبله های آلوده هر رقم محاسبه گردید و از نظر عکس العمل به بیماری گروه بندی شدند. در سال 1379و1380 رقم هیرمند با میانگین 08/0% کمترین آلودگی را داشت و رقم بولانی (شاهد) با آلودگی 8/59% حساس ترین رقم بود . در آزمایش سال های 1381 و 1382 ارقام زرین بدون آلودگی، الوند با 3/0%، پیشتاز 3/1%، آزادی 5/1% و سایسون 8/1% آلودگی مقاومت نشان دادند. در آزمایش سال های 1382 و 1383 ارقام کرج 3، بیات و آریا به ترتیب با 3/0 % ، 3/0 % و 5/1 % آلودگی مقاوم تعیین شدند. در میان ارقام گندم آبی تعداد ارقام مقاوم به بیماری سیاهک پنهان بسیار اندک می باشد لذا ارقام هیرمند، زرین، الوند، پیشتاز،کرج 3، بیات و آریا که به عنوان ارقام پر محصول و با صفات مطلوب زراعی در ایران معرفی شده اند می توانند به عنوان ارقام مقاوم در اقلیم های مناسب کاشته شده و یا به عنوان منابع با ارزش مقاومت برای اصلاح ارقام از نظر مقاومت به سیاهک پنهان مورد استفاده قرار گیرند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Reactions of some Irrigated Commercial Wheat Cultivars to Common Bunt Disease Caused by Tilletia laevis Kühn

نویسندگان [English]

  • V. Mardoukhi
  • M. Torabi
  • M. Patpour
چکیده [English]

    Reactions of fifty commercial wheat cultivars were evaluated aginst common bunt in Karaj during 2000-2004 (ten cultivars in 2000 and 2001, twenty cultivars in 2002 and 2003, and twenty other cultivars in 2003 and 2004 together with a susceptible check). All three experiments were carried out in randomized complet block design with three replications. Race L-10 of Tilletia laevis was used for artificially inoculation of seed before planting. Combined analysis of variance on mean percentage of infected heads showed significant differences between years and cultivars in all experiments. In 2000 and 2001 cultivar Hyrmand with 0.08% and Bolani with 59.8% infected heads showed high levels of resistance and susceptibility, respectively. In 2002 and 2003, cultivars Zarrin with 0%, Alvand with 0.3%, Pishtaz with 1. 3%, Azadi with 1.5% and Soisson with 1.8% infected heads were assessed as resistant cultivars.In 2003 and 2004, cultivars Karaj 3, Bayat, and Aria with 0.3%, 0.3% and 1.5% infected heads were resistant. As sources of resistance to common bunt in irrigated wheat cultivars are rare in the world, resistant cultivars found in the present study are very suitable for cultivation in infected areas or to be used as sources of resistance in breeding programs.   

کلیدواژه‌ها [English]

  • Wheat
  • Commercial Cultivars
  • common bunt
  • Tilletia laevis
  • resistance