خصوصیات میوه و بذر برخی ژنوتیپ‌های مرکبات و نتاج حاصل از گرده‌افشانی آزاد آن‌ها

نویسندگان

1 گروه علوم باغبانی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران، کرج

2 گروه زراعت و اصلاح نباتات، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران، کرج

3 مؤسسه تحقیقات مرکبات کشور، رامسر

چکیده

این تحقیق به منظور بررسی خصوصیات میوه و بذر برخی ژنوتیپ‌های مرکبات و برخی از صفات رویشی نتاج بذری حاصل از آن‌ها، موجود در کلکسیون موسسه تحقیقات مرکبات رامسر و داراب (فارس)، با استفاده از 27 صفت پومولوژیکی و مورفولوژیکی انجام شد. بر اساس نتایج تجزیه واریانس داده‌ها، تفاوت معنی‌داری برای اکثر صفات مربوط به میوه والدین و صفات رویشی نتاج در بین ژنوتیپ‌ها مشاهده شد. نتایج حاصل از تجزیه همبستگی ساده بین صفات نشان داد که همبستگی مثبت و منفی معنی‌د‌اری بین برخی صفات از جمله طول با عرض میوه‌ها، ضخامت پوست میوه با تعداد بذر و تعداد برچه، pH با EC میوه، ارتفاع گیاه با قطر و تعداد برگ، طول با عرض برگ و دمبرگ نتاج و طول با عرض برگ و تعداد برگ نتاج وجود داشت. تجزیه کلاستر ژنوتیپ‌ها با استفاده از تمام صفات انجام شد، که در نتیجه آن ژنوتیپ‌ها در فاصله 25 به دو کلاستر اصلی تقسیم شدند. در کلاستر اول اکثر ژنوتیپ‌ها (28 ژنوتیپ) قرار گرفتند درحالی که شش ژنوتیپ در کلاستر دوم قرار گرفت که بیشترین تعداد بذر، حداکثر ضخامت پوست میوه و بیشترین وزن میوه را داشتند. در فاصله 14 کلاستر اول به دو زیر گروه تقسیم شد. ژنوتیپ‌های زیر گروه اول تعداد بذر و ضخامت پوست میوه بالاتری نسبت به زیر گروه دوم داشتند کمترین میزان درصد کل مواد جامد محلول، مشخصه این گروه بود. ژنوتیپ‌های زیر گروه دوم کمترین ضخامت پوست میوه و تعداد بذر پایینی داشتند. این گروه میزان مواد جامد محلول بالاتری نسبت به بقیه گروه‌ها نشان داشتند. تجزیه خوشه‌ای صفات رویشی با استفاده از تمام صفات توانست لیموها و همچنین ژنوتیپ کلئوپاترا را از بقیه ژنوتیپ‌ها جدا کند. این ژنوتیپ‌ها با بیشترین تعداد برگ اما با اندازه کوچک‌تر نسبت به بقیه ژنوتیپ‌ها، بیشترین تعداد خار را داشتند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Fruit and Seed Characteristics of some Genotypes of Citrus and Their Progenies Obtained form Open Pollination

نویسندگان [English]

  • M. Etehadpour 1
  • M. R. Fattahi Moghaddam 1
  • , Z. Zamani 1
  • M. R. Naghavi 2
  • B. Golein 3
چکیده [English]

This study aimed to evaluate the characteristics of fruit and seed of some citrus genotypes and their progenies obtained from open pollination, grown in the collection garden of Citrus Research Institute in Ramsar and Darab (Fars), using 27 pomological and morphological characteristics. According to the results, significant differences in most traits related to fruit characteristics of parents and vegetative characteristics of progenies were observed among genotypes. Results of simple correlation analysis of fruit characters showed significant positive and negative correlations between some traits such as fruit length and width, fruit skin thickness and number of seeds and pulp per fruit, fruit pH and EC, seedling height and diameter and leaf number, progenies leaf and petiole length and width and leaf length, width and leaf number. Cluster analysis using all traits, divided genotypes into two main groups at distance of 25. Most genotypes (28) placed in the first group while six genotypes in the second group, which had the highest number of seeds per fruit and maximum fruit skin thickness and weight. First cluster was divided into two subgroups at distance of 14. Genotypes of the first group had more seeds per fruit and higher fruit skin thickness than the second group. They had also minimum soluble solid content. The second group had the lowest fruit skin thickness and lower number of seeds per fruit. This group had more soluble solid content than the other groups. Cluster analysis of vegetative characters using all traits separated lemons and Cleopatra from other genotypes. These genotypes had the highest number of leaves, but smaller in size than other genotypes and had the highest number of thorns.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Citrus
  • Genetic diversity
  • morphological traits
  • simple correlation
  • cluster analysis