سازگاری و پایداری عملکرد لاین‌های پیشرفته عدس در شرایط دیم مناطق سردسیر ایران

نویسندگان

1 مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی زنجان

2 مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی اردبیل

3 مؤسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور، مراغه

چکیده

به منظور بررسی اثر متقابل ژنوتیپ و محیط و تعیین سازگاری و پایداری عملکرد دانه در ژنوتیپ‌های عدس دیم، این مطالعه طی سه سال زراعی (1392-1390) در سه ایستگاه مناطق سردسیر دیم کشور (قیدار زنجان، مراغه و اردبیل) اجرا شد.آزمایش شامل دوازده لاین پیشرفته عدس به همراه یک رقم شاهد محلی بود که در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار انجام شد. در پایان سال سوم تجزیه واریانس مرکب برای داده‌های سه سال و سه مکان انجام شد. برای تعیین لاین‌های با عملکرد بالا و پایدار از نظر عملکرد دانه از روش لین و بینز، ضریب تغییرات عملکرد و روش رتبه‌بندی استفاده شد. تجزیه واریانس مرکب نشان داد که اثر سال، مکان و ژنوتیپ و اثر متقابل سال × مکان، مکان × ژنوتیپ، سال × ژنوتیپ و اثر سه جانبه سال × مکان × ژنوتیپ بر عملکرد دانه معنی‌دار بود. بیشترین و کمترین عملکرد دانه به ترتیب مربوط به ایستگاه اردبیل (3/714 کیلوگرم در هکتار) و ایستگاه زنجان (7/298 کیلوگرم در هکتار) بود. ژنوتیپ‌های شماره 1 (Flip96-59L)، 3 (Flip05-58L) و 6 (Flip04-31L) با عملکرد دانه به ترتیب 8/520، 9/505، 1/504 کیلوگرم در هکتار نسبت به شاهد و سایر ژنوتیپ‌های آزمایش برتری داشتند. با توجه به عملکرد دانه و سایر خصوصیات زراعی، ژنوتیپ شماره 1 (Flip96-59L) دارای میانگین رتبه و انحراف معیار رتبه کمتر و عملکرد دانه بالاتر و پایدارتر بود و در مرتبه بعدی ژنوتیپ شماره 6 (Flip04-31L) با برخورداری ازCV ، واریانس محیطی و میانگین رتبه کمتر و ژنوتیپ شماره 3 (Flip05-58L) با انحراف معیار رتبه کمتر پایداری نشان دادند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Adaptation and Seed Yield Stability of Advanced Lentil Lines Under Cold Dryland Conditions of Iran

نویسندگان [English]

  • S. S. Shobeiri 1
  • H. Mostafaei 2
  • M. R. Shahab 3
  • M. Kamel 1
چکیده [English]

To evaluate the genotype environmental interaction and determine seed yield stability and adaptability of dryland promising lentil genotypes, this study was conducted during three cropping seasons (2011-2013) in three regions of cold dryland areas including Zanjan, Maragheh and Ardebil. Experiments consisted of 12 promising lentil genotypes with a check cultivar arranged in randomized complete blocks design with four replications. Combined analysis of variance was done for three years in three locations. Lin and Binns parameter, coefficient of variation of seed yield and ranking method were used for determination of the stable genotypes. Results showed that year, location, genotype and interactions of year × location, location × genotype, year × genotype and year × location × genotype were significant (p<0.001). The highest and least seed were obtained in Ardebil (714.36 kgha-1) and Zanjan (298.78 kgha-1) stations, respectively. Genotypes No. 1 (Flip96-59L), 3 (Flip05-58L) and 6 (Flip04-31L) with seed yield of 520.87, 505.90 and 504.17 kgha-1, respectively were better than check and other genotypes. Regarding to the seed yield and other agronomic traits, genotype No.1 had the lowest R and SDR and had higher seed yield (stable). Genotype No. 6 had the lowest environmental variance, CV and R and genotype No. 3 had the lowest SDR(stable).

کلیدواژه‌ها [English]

  • lentil
  • Dryland
  • Genotype × environment interaction
  • Stability

مراجع

References Acikgoz, E., Ustun, A., Gul, I., Anlarsal, E., Tekeli, A. S., Nizam, I., Avc1oglu, R., Geren, H., Cakmakci, S., Aydinoglo, B., Yucel, C., Acar, M., Ayan, I., Uzum, A., Bilgili, U., Sincik, M., and Yavuz, M. 2009. Genotype × environment interaction and stability analysis for dry matter and seed yield in field pea (Pisum sativum L.). Spanish Journal of Agricultural Research 7: 96-106. Arshad, M., Bakhsh, A., Haqqani, A. M., and Bashir, M. 2003. Genotype-environment interaction for grain yield in chickpea (Cicer arietinum L.). Pakistan Journal of Botany 35 (2): 181-186. Bakhsh, A., Ghafoor, A., Zubair, M., and Iqbal, S. M. 1991. Genotype environment interaction for grain yield in lentil. Pakistan Journal of Agricultural Research 12: 102-105. Banaei, T. 1997. Evaluation of yield and adaptability of 12 chickpea cultivars. Seed and Plant 13:1-11 (in Persian). Eberhart, S. A., and Russell, W. A. 1966. Stability parameters for comparing varieties. Crop Science 6: 36-40. Fernandez, G. C. J. 1991. Analysis of genotype × environment interaction by stability estimates. Horticultural Sciences 27: 947-950. Finlay, K. W., and Wilkinson, G. N. 1963. The analysis of adaptation in a plant breeding programme. Australian Journal of Agricultural Research 14: 742-754. Francis, T. R., and Kannenberg, G. N. 1978. Yield stability studies in short-season maize. I. A descriptive method for grouping genotypes. Canadian Journal of Plant Science 58: 1029-1034. Hartley, H. O. 1950. The use of range in analysis of variance. Biometrika 37: 271-280. Kang, M. S. 1993. Simultaneous selection for yield and stability in crop performance trials: Consequences for growers. Agronomy Journal 85: 754-757. Kanouni, H. 2001. The yielding ability and adaptability of chickpea cultivars under rainfed conditions of Kurdistan. Seed and Plant 17 (1): 1-11 (in Persian). Ketata, H. 1988. Genotype and environment interaction. Proceedings of the Biometrical Techniques for Cereal Breeders. ICARDA. Aleppo.Syria. pp. 16-32. Kocheki, A., and Banayan Aval, M. 1993. Pulse Crops. Jihad of Mashhad University Press, Mashhad, Iran. 236 pp. (in Persian). Kumar, R., Sharma, S. K., Luthra, O.P., and Sharma, S. 2005. Phenotypic stability of lentil genotypes under different environments. Annals of Biology 21 (2): 155-158. Lin, C. S., and Binns, M. R. 1988. A method of analyzing cultivar × location × year experiment: A new stability parameter. Theoretical and Applied Genetics 76: 425-430. Lin, C. S., and Binns, M. R. 1991. Genetic properties of four of stability parameters. Theoretical and Applied Genetics 82: 505.509. Lin, C. S., Binns, M. R., and Lefkovitch, L. P. 1986. Stability analysis: where do we stand? Crop Science 26: 894-900. Plaisted, R. L., and Peterson, L. C. 1959. A technique for evaluating the ability of selection to yield consistently in different locations and seasons. American Potato Journal 36: 381-385. Romer, T. 1917. Sind die Ertragreichen sorten Ertragsichere? Mitteilungen der DLG 32: 87-89. Sabaghnia, N., Sabaghpour, S. H., and Dehghani, H. 2008. The use of an AMMI model and its parameters to analize yield stability in multi-environment trials. Journal of Agricultural Science 146 (5): 571-581. Sabbaghpour, S. H. 2006. Stabilty analysis of grain yield of promising lentil lines in autumn sowing under dryland conditions. Journal of Crop Science 4(8): 254-262 (in Persian). Sabbaghpour, S. H., Safihkni, M., and Sarker, A. 2004. Present status and future prospects of lentil cultivation in Iran. Proceedings of the Fifth European Conference on Grain Legume, 7-11 June, Dijon, France. Segherloo, A. E., Sabaghpour, S. H., Dehghani, H., and Kamrani, M. 2008. Non-parametric measures of phenotypic stability in chickpea genotypes (Cicer arietinum L.). Euphytica 162: 2. 221-229. Shukla, G. K. 1972. Some statistical aspects of partitioning genotype-environmental components of variability. Heredity 29: 237-245. Wricke, G. 1962. Uber eine Methode zür Erfassung der Okologischen streubreite in Feldresuchen. Zeitschrift fÜr Pflanzensuchtz 47: 92-96. Zobel, R. W., Wright, M. S., and Gauch, H. G. 1988. Statistical analysis of a yield trial. Agronomy Journal 80: 388-393.
نهال و بذر
دوره 31، شماره 3
مهر 1394
صفحه 491-508

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار