ارزیابی خصوصیات رویشی و زایشی و تمایز برخی ژنوتیپ‌های به (.Cydonia oblonga Mill) از مناطق مختلف ایران

نویسندگان

موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، کرج

چکیده

شناسائی و تمایز ارقام و ژنوتیپ‌های درخت به با توجه به گستره محدودتر صفات این گونه در مقایسه با دیگر اعضای زیرخانواده دانه‌داران، از دشواری بیش‌تری برخوردار است. این تحقیق به منظور مطالعه صفات رویشی و زایشی ژرم‌پلاسم به کشور و با هدف انتخاب صفات مهم در زمینه تمایز و تفکیک این ارقام و ژنوتیپ‌ها انجام شد. به این منظور، 30 ژنوتیپ به جمع‌آوری شده از استان‌های اصفهان، خراسان و گیلان موجود در کلکسیون به کشور طی سال‌های 1389 تا 1391 بر اساس دستورالعمل اتحادیه بین‌المللی محافظت از ارقام جدید گیاهی مقایسه شدند. در کل 38 صفت مربوط به این دستورالعمل همراه با 5 صفت تکمیلی از سطح مقطع تنه، خصوصیات دانه و میوه و همچنین زمان خزان مد نظر قرار گرفت. نتایج حاصل بیانگر وجود تنوع قابل توجه در کلیه اندام‌های گیاهی و شکل عمومی درخت بود، لیکن شناسائی و تمایز ژنوتیپ‌ها نیاز به استفاده از مجموعه‌ای از صفات متمایزکننده داشت. در این بین، صفات اندازه و شکل میوه، اندازه حفره انتهائی، شکل برگ و زمان گلدهی از اهمیت بیش‌تری برخوردار بودند که اغلب آن‌ها در انطباق با صفات ستاره‌دار دستورالعمل بود. بر این اساس مشخص شد صفاتی مثل شکل برگ و مواج بودن آن، اندازه میوه و شکل و طول گردن میوه می‌تواند در تمایز ژنوتیپ‌ها نقشی اساسی داشته باشند. همچنین صفات اصلاحی ارزشمندی نظیر عادت رشد باز که سبب باردهی زیاد درخت می‌شود، در برخی از ژنوتیپ‌های مشاهده شد. در بین ژنوتیپ‌های مناطق مختلف کشور، برترین صفات میوه و عادت رشد درخت، در ژرم‌پلاسم به اصفهان مشاهده شد و ژرم‌پلاسم خراسان از ارزش تجاری نسبتاً کم‌تری برخوردار بود، همچنین بیش‌ترین میزان عملکرد به ترتیب در دو ژنوتیپ KVD1 و KVD2 مشاهده شد. بر پایه نتایج، امکان ارزیابی تکمیلی و معرفی شماری از ژنوتیپ‌های استان اصفهان به عنوان ارقام امیدبخش به کشور وجود دارد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Evaluation of Vegetative and Reproductive Characteristics and Distincness of some Quince (Cydonia oblonga Mill.) Genotypes from Different Regions of Iran

نویسندگان [English]

  • M. Alipour
  • H. Abdollahi
  • V. Abdossi
  • A. Ghasemi
  • M. Adli
  • M. Mohammadi
چکیده [English]

Identification and distinctness of quince cultivars and genotypes is more difficult than other pomoideae subfamily. This research was aimed at studying the vegetative and reproductive characteristics of endogenous quince germplasm for selection of key traits useful for distinctness and differentiation of genotypes. Thirty quince genotypes from Isfahan, Khorasan and Guilan provinces collected in central quince collection of Iran were evaluated from 2010 to 2012, based on UPOV descriptor. Totally 38 characteristics of descriptor were evaluated together with other 5 complementary characteristics of trunk cross-section area, seeds, fruits and time of leaf fall. The results demonstrated notable variation of characteristics in all tree parts, but also revealed necessity of several distinctive characteristics for identification of genotypes. Among these characteristics, fruit size and form, size of fruit eye, leaf shape and blooming time were more distinctive, all were in accordance with asterisked characteristics of UPOV descriptor. Based on this, leaf form and undulation, fruit size, neck form and length were fundamental distinctive characteristics. Additionally, valuable characteristics for quince breeding including spreading growth habit linked to the high productivity of trees, were found in some genotypes. Most superior genotypes demonstrating high fruit and tree values were in Isfahan germplasm, while Khorasan germplasm were in lower level for use as commercial cultivars. The highest yield was observed in two superior genotypes KVD1 and KVD2, respectively. It was concluded that endogenous promising new quince cultivars could be released from germplasm of Isfahan.

کلیدواژه‌ها [English]

  • quince tree
  • Morphology
  • Genetic diversity
  • Cydonia oblonga