تجزیه ژنتیکی مقاومت به نژادهای قارچ Magnaporthe grisea عامل بیماری بلاست در چند رقم برنج ایران

نویسندگان

چکیده

به منظور مطالعه ساختار ژنتیکی مقاومت ارقام برنج در مقابل بیماری بلاست، آزمایشی با استفاده از پنج رقم برنج طارم اهلمی، دمسیاه، ندا، دشت و سان هوان ژان-2 در قالب طرح دیالل یک طرفه انجام شد. ده تلاقی حاصل به همراه والدین آن‌ها، در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار برای اجزای مقاومت به بیماری بلاست شامل تعداد لکه اسپورزا، اندازه لکه و سطح آلوده برگ در گلخانه با استفاده از چهار نژاد قارچ عامل بیماری به طور جداگانه ارزیابی شدند. تجزیه واریانس تفاوت‌های معنی‌داری را برای کلیه صفات در ارقام والدینی نشان داد. تجزیه ترکیب‌پذیری صفات مختلف براساس روش دوم و مدل مختلط B گریفینگ حاکی از وجود تفاوت‌های معنی‌دار واریانس‌های ترکیب‌پذیری عمومی و خصوصی برای این صفات بود. در اغلب صفات میزان واریانس ترکیب پذیری عمومی بر ترکیب پذیری خصوصی برتری داشت که حاکی از برتری اثر افزایشی ژنی بر نوع غیر افزایشی آن در کنترل این دسته از صفات بود. ارقام ندا، دشت و سان هوان ژان-2 ترکیب‌پذیری عمومی خوبی برای اجزای مختلف مقاومت نشان دادند. اغلب تلاقی‌های بین ارقام حساس و مقاوم دارای ترکیب‌پذیری خصوصی معنی‌داری در جهت افزایش مقاومت بودند. تجزیه و تحلیل ژنتیکی به روش هیمن همچنین حاکی از اهمیت دو اثر افزایشی و غیرافزایشی ژنی در کنترل مقاومت در مقابل نژادهای عامل بیماری بود و توزیع متقارنی از ژن‌های غالب و مغلوب با اثر ژنی غالبیت و غالبیت ناقص وجود داشت.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Genetic Analysis of Resistance to Races of Magnaporthe grisea the Causal Agent of Blast Disease in some Iranian Rice Cultivars

نویسندگان [English]

  • A. Moumeni
  • S. Mosa Nejad
چکیده [English]

To study genetic architecture of resistance of rice to blast disease, five diverse rice cultivars viz. Neda, Dasht, Domsiah, SHZ-2 and Ahlami tarom were selected and all cross combinations were made among them (a half-diallel). All genotypes including ten F1 together with their five parents, were evaluated in RCBD with three replications for components of resistance to blast in Rice Research Institute of Iran in Rasht and Amol during 2005-2007. Analysis of variance showed that there were significant differences among all rice cultivars and their cross combinations for all traits. Combining ability analysis based on Method II and Model Mixed B (Griffing) revealed that mean of squares for GCA and SCA were significantly different, hence both additive and non-additive components of genetic variance were important in controlling of traits. For most of traits additive components were predominant. Cultivars Neda, Dasht and SHZ-2 were good combiner for increasing resistance to blast disease. Most of combinations showed high significant SCA for components of resistance. Genetic analysis through Hayman`s method also proved the results obtained via Griffing’s method.

کلیدواژه‌ها [English]

  • rice
  • blast disease
  • resistance components
  • Combining ability
  • gene action
  • heritability