تأثیر تنش خشکی بر عملکرد و اجزای آن در ژنوتیپ‌های بینابین و زمستانه جو در منطقه مراغه

نویسندگان

چکیده

به منظور بررسی خصوصیات مورفوفیزیولوژیکی ژنوتیپ‌های جو دیم در تنش خشکی و آبیاری تکمیلی و تعیین ارتباط این خصوصیات با عملکرد دانه، دوازده ژنوتیپ پیشرفته جو در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 1388-1387 در ایستگاه تحقیقاتی مراغه مطالعه شدند. در طول دورۀ رشد از شانزده صفت یادداشت‌برداری به عمل آمد. نتایج حاصل از تجزیه واریانس صفات نشان داد که در شرایط تنش خشکی بین ژنوتیپ‌ها از نظر صفات تعداد روز تا ظهور سنبله و تعداد دانه در سنبله در سطح احتمال 1% و از نظر صفات طول سنبله و شاخص برداشت در سطح احتمال 5% اختلاف معنی‌دار وجود داشت. در شرایط آبیاری تکمیلی بین ژنوتیپ‌ها از نظر صفات وزن هزاردانه، تعداد روز تا ظهور سنبله، شاخص برداشت و تعداد دانه در سنبله در سطح احتمال 1% و از نظر صفات عملکرد دانه، طول سنبله و وزن دانه در سنبله در سطح احتمال 5% اختلاف ها معنی‌دار بود. در شرایط تنش خشکی، عملکرد دانه با صفات تعداد سنبله در واحد سطح و درصد سبز همبستگی مثبت و معنی‌دار داشت. در شرایط آبیاری تکمیلی، عملکرد دانه با صفت تعداد دانه در سنبله همبستگی مثبت و معنی‌دار و با صفت تعداد پنجۀ بارور همبستگی منفی و معنی‌دار داشت. در شرایط تنش خشکی شاخص‌های STI، MP و GMP و در شرایط آبیاری تکمیلی شاخص‌های TOL، STI، MP، SSI و GMP دارای همبستگی مثبت و معنی‌دار با عملکرد دانه بودند. در مجموع لاین شماره 9(TOKAK//STEPTO/ANTARES) با در نظر گرفتن شاخص‌ها و با عملکرد دانه 2694 کیلوگرم در هکتار و وزن هزاردانه بالا، به عنوان لاین برتر و متحمل به خشکی در دو شرایط تنش و بدون تنش شناسائی شد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Effect of Drought Stress on Grain Yield and Yield Components of Winter and Facultative Barley Genotypes in Maragheh Region

نویسندگان [English]

  • T. Dolatpanah
  • M. Roustaii
  • F. Ahakpaz
  • N. Mohebalipour
چکیده [English]

In order to evaluate morpho-physiological traits of advanced barley lines under drought stress and supplementary irrigation and the relationship of these traits with yield, twelve lines were studied in Maragheh Dryland Agricultural Research Station during 2009- 2010 in RCBD with three replications. Different morpho-physiological traits were assessed during growth period. Under drought stress, results showed considerable differences among lines for days to heading, number of seeds in main spike, number of unfertile spikelet, spike length and harvest index. Under supplementary irrigation, the lines differed for growth vigor, days to heading, 1000 kernel weight, fertile spikelet, spike length and weight, number and weight of seeds in spike, harvest index and grain yield. Number of spike/m2 (r = 0.68**) and germination percentage (r = 0.65**) showed significant and positive correlation with grain yield under drought stress. Under supplementary irrigation, plant height (r = 0.7*) and number of seeds in main spike (r = 0.59*) had positive correlation with grain yield. Drought tolerance indices such as STI, MP and GMP had highest correlation with grain yield under drought condition and SSI, TOL, STI, MP and GMP had the highest correlation with grain yield in terminal supplementary irrigation. Line No. 9 (TOKAK//STEPTO/ANTARES) with 2694 kgha-1 grain yield and high 1000 kernel weight was determined as a drought tolerance genotype.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Barley
  • Drought Stress
  • Morpho-physiological traits
  • drought tolerance indices