اثر ژنتیکی برخی از صفات کیفیت تغذیه‌ای در برنج

نویسندگان

چکیده

هفت رقم برنج به نام‌های حسنی، دیلمانی، سپیدرود، شاه‌پسند، صالح، ندا، IRFAON215 و بذرهای حاصل از تلاقی نیمه دای‌آلل آن‌ها در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در سال 1388 کاشته شدند. صفات میزان پروتئین و مقدار عناصر فسفر، پتاسیم، آهن، روی و منگنز در بذرهای حاصل از آن‌ها اندازه‌گیری شد. نتایج تجزیه واریانس نشان‌دهنده وجود تفاوت‌های معنی‌دار بین ژنوتیپ‌ها برای تمام صفات مورد مطالعه بود. ترکیب‌پذیری عمومی و خصوصی برای تمام صفات معنی‌دار بود. پایین بودن نسبت ژنتیکی و نسبت پایین اثر ترکیب‌‌پذیری عمومی به اثر ترکیب‌‌پذیری خصوصی نشان‌دهنده سهم بیشتر اثر غیرافزایشی ژن‌ها در مقایسه با اثر افزایشی در کنترل تمام صفات بود. وراثت‌پذیری عمومی برای صفات میزان پروتئین و مقدار عناصر پتاسیم، آهن، روی و منگنز بالا برآورد شد. ارقام بومی حسنی، دیلمانی و شاه‌پسند مقادیر بالایی از پروتئین و مقدار عناصر پتاسیم، فسفر، آهن و روی داشتند و از ترکیب‌پذیری عمومی بالایی نیز برخوردار بودند، بنابراین می‌توان از آن‌ها به عنوان مواد اصلاحی مناسب برای دستیابی به ارقامی با میزان بالای این صفات استفاده کرد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Genetic Effects of some Nutrient Quality Traits in Rice

نویسندگان [English]

  • P. Sharifi
  • A. Eslami
چکیده [English]

Seven rice cultivars (Hassani, Deilamani, Sepidroud, Shahpasand, Saleh, Neda, IRFAON215 and their partial diallel progenies were grown in a randomized complete block design with three replications and were evaluated for protein content and five nutrient mineral elements contents including Potassium (K), Phosphorus (P), Ferrum (Fe), Zinc (Zn) and Manganese (Mn). Analysis of variance indicated significant differences among the genotypes for all studied traits. General combining ability (GCA) and specific combining ability (SCA) were also significant for all traits. Non-additive effects were predominant for all traits due to low value of genetic ratio and ratio of GCA effect to SCA effect. The broad-sense heritability estimates were high for protein content and contents of K, Fe, Zn and Mn. The value of protein content and four mineral elements contents of K, P, Fe and Zn were high in landrace cultivars Deilamani, Hassani and Shahpasand. The GCA effects of these parents were also higher than those of other genotypes for all of traits, therefore, these genotypes could be used as parents in breeding programs for improving nutrient quality traits in rice.

کلیدواژه‌ها [English]

  • rice
  • dialle analysis
  • General combining ability
  • Specific combining ability
  • Protein content
  • Microelements