ارزیابی ژنوتیپ‌های گلرنگ (Carthamus tinctorius) پائیزه برای تحمل به خشکی

نویسندگان

چکیده

  پانزده ژنوتیپ انتخابی از کلکسیون گلرنگ بانک ژن گیاهی ملی ایران در قالب دو آزمایش جداگانه به صورت طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در شرایط آبیاری متداول و تنش خشکی مورد بررسی قرار گرفتند. هر دو آزمایش تا مرحله 50% غوزه‌دهی براساس 80 میلی‌متر تبخیر از تشتک تبخیر کلاس A آبیاری شدند. از این زمان به بعد در آزمایش تنش، آبیاری بر اساس 180 میلی‌متر تبخیر از تشتک انجام شد. ژنوتیپ‌های 532 (از اسپانیا)، IL111 ، 633.1 و 642.2 (از ایران) و 772.1 (از ایالات متحده آمریکا) بالاترین و ژنوتیپ‌های 753.2 و 581 پائین‌ترین عملکرد دانه را در هر دو شرایط تنش و بدون تنش داشتند. در تجزیه به مؤلفه‌های اصلی براساس شاخص‌های مقاومت به خشکی، دو مؤلفه اصلی اول 9/96 درصد از کل تنوع موجود در داده‌ها را در برداشتند. بر اساس ضرایب شاخص‌ها، مؤلفه اصلی اول بیانگر تحمل تنش و مؤلفه اصلی دوم نشان‌دهنده پتانسیل عملکرد بالا در شرایط مطلوب بود. به منظور تمایز تغییرات عملکرد در شرایط تنش خشکی از تغییرات عملکرد بالقوه و زمان رسیدن از شاخص DRI استفاده شد. ضریب تبیین رگرسیون عملکرد در شرایط تنش بر عملکرد در شرایط بدون تنش خشکی و تعداد روز تا گلدهی (61/0) نشان داد که فقط بخشی از عملکرد ژنوتیپ‌ها در شرایط تنش متاثر از عملکرد بالقوه و زمان رسیدن بود. در تجزیه خوشه‌ای، ژنوتیپ‌های مورد مطالعه در سه گروه متحمل، حد واسط و حساس قرار گرفتند .   

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Evaluation of Autumn Sown Genotypes of Safflower (Carthamus tinctorius) for Tolerance to Drought Stress

چکیده [English]

Fifteen sufflower genotypes selected from collection of National Plant Gene Bank of Iran were assessed in two separate experiments of normal and stress conditions in randomized complete block design with three replications. Both experiments were irrigated to the time of 50% heading based on 80 millimeter evaporation form class A evaporation pan. From this time on, irrigation was performed based on 180 millimeter evaporation in drought stress experiment. Genotypes 532 from Spain, IL111, 633.1 and 642.2 from Iran and 772.1 from USA had the highest and genotypes 753.2 and 581 the lowest seed yield in both conditions. In principal component analysis on the basis of drought resistance indices, the first two components comprised 96.9% of the total variation in data. Based on the coefficients of indices, the first principal component indicated stress tolerance and the second principal component expresses high yield potential in favorable condition. DRI index was calculated in order to differentiate the variation of seed yield in stress condition from potential seed yield and time of maturity. Coefficient of determination for regression of yield in stress condition on yield in non-stress condition and days to flowering (0.61) indicated that only a part of yield of genotypes in stress condition is affected by potential yield and time of maturity. Cluster analysis located the genotypes within three groups of tolerant, intermediate and susceptible .  

کلیدواژه‌ها [English]

  • drought
  • tolerance
  • safflower
  • genotype