تنوع ژنتیکی زیرواحدهای گلوتنین با وزن مولکولی بالا در ارقام و لاین‌های گندم والدینی مورد استفاده در برنامه‌های به‌نژادی اقلیم‌های سرد و معتدل ایران

نویسندگان

چکیده

در تحقیق حاضر 183 لاین و رقم موجود در خزانه دورگ گیری برنامه های به نژادی گندم نان برای اقلیم‌های معتدل و سرد کشور با روش SDS-PAGE مورد بررسی الکتروفورزی قرار گرفتند. آلل های مختلف در مکان های ژنی کنترل کننده زیرواحدهای گلوتنین با وزن مولکولی بالا در آن‌ها شناسائی و امتیاز ژنومی کیفیت برای هر یک تعیین شد. شصت درصد از ژنوتیپ ها امتیاز بالای کیفیت یعنی 8 تا 10 را دارا بودند. در ارقام سرخ تخم و کویر و لاین Kauz/Sorkhtokhm در مکان ژنی Glu-D1 ترکیب آللی مشاهده شد که از نظر حرکت نسبی در ژل الکتروفورز 10% رفتاری شبیه 10+2 داشت. این ترکیب آللی در این تحقیق با نام *10+1/2 مشخص شد. با توجه به این‌که مواد موجود در خزانه دورگ گیری گندم اقلیم های معتدل و سرد کشور بر اساس خصوصیات مختلف غیر از ژنوتیپ گلوتنین های سنگین به 17 گروه تقسیم شده اند، نتایج این تحقیق تعدادی ژنوتیپ برتر از نظر امتیاز زیرواحدهای گلوتنین دارای وزن مولکولی بالا را در هر گروه مشخص کرد که می توان با استفاده از این ژنوتیپ ها در برنامه های دورگ گیری احتمال تولید ژنوتیپ‌ها و نتاج با کیفیت نانوایی مطلوب را افزایش داد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Genetic Variation in High Molecular Weight Glutenin Subunits in Parental Lines and Cultivars of Wheat Used in Breeding Programs of Cold and Temperate Agro - Climatic Zones of Iran

چکیده [English]

In this study, 183 lines/cultivars of bread wheat used in crossing blocks of breeding programs for temperate and cold climatic zones of Iran were analyzed for high molecular weight glutenin subunits (HMW), and their alleles and quality genome scores were determined. Results showed that 60% of the genotypes had a quality genome score of 8-10 and 40% less than 8. In case of Sorkhtokhm and Kavir cultivars and line Kauz/Sorkhtokhm an allelic combination was observed in Glu-D1 locus which resembles 2+10. This allelic combination was determined in this report with 2.1+10*. Since the 183 genotypes of crossing nursery of temperate and cold climate breeding programs had been grouped to 17 subsets based on different characteristics, the results of this study determined several genotypes within each group with higher score for quality. These highlighted genotypes could be used for development of new germplasm with better bread making quality.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Key words: Bread wheat
  • Genetic variation
  • high molecular weight glutenins
  • bread making quality
  • crossing block