اثر متقابل ژنوتیپ × محیط و بررسی پایداری عملکرد دانه در ژنوتیپ‌های گندم نان در مناطق گرم و خشک جنوب ایران

نویسندگان

چکیده

  برای تعیین پایداری عملکرد در ارقام و لاین‌های گندم نان ویژه مناطق گرم و خشک کشور، 18 لاین در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار همراه با یک رقم شاهد (چمران) در شش ایستگاه تحقیقاتی مناطق گرم جنوب کشور شامل اهواز، زابل، دزفول، داراب، ایرانشهر و خرم‌آباد و در دو سال زراعی (86-1384)‌ مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که اثر متقابل سال×مکان و سال مکان ژنوتیپ به ترتیب در سطوح احتمال 1 درصد و 5 درصد معنی‌دار بودند . بر اساس نتایج تجزیه پایداری عملکرد دانه ژنوتیپ‌ها بر پایه روش‌ غیر پارامتری میانگین رتبه عملکرد دانه، روش رگرسیونی ابرهارت و راسل، روش اکووالانس ریک و واریانس پایداری شوکلا، روش گزینش همزمان ، روش‌های AMMI و SHMM ، ژنوتیپ شماره 11 ( Weebill 1 ) جزء لاین‌های پایدار تشخیص داده شد. در این آزمایش با توجه به قابلیت روش ‌های AMMI و SHMM ، این دو روش جهت بهره‌برداری در تعیین ژنوتیپ‌های پایدار از جنبه عملکرد دانه پیشنهاد می‌شوند .

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Genotype × Environment Interaction and Stability of Grain Yield of Bread Wheat Genotypes in Dry and Warm Areas of Iran

نویسندگان [English]

  • M. Esmailzadeh Moghaddam1
  • M. Zakizadeh
  • H. Akbari Moghaddam
  • M. Abedini Esfahlani
  • , M. Sayahfar
  • , A. R. Nikzad
  • S. M. Tabib Ghaffari
  • G. Lotfali Aeineh
چکیده [English]

To determine yield stability in bread wheat lines and cultivars for dry and warm areas of Iran, 18 elite lines together with Chamran cultivar as check were studied in a randomized complete block design with three replications at six warm and dry stations (Ahvaz, , Dezful, Darab, Zabol, Iranshahr and Khorramabad) during 2005- 2007 cropping seasons. The results revealed that the interactions of location × year and location × year × genotype were significant. Stability analysis for grain yield of genotypes based on Eberhart and Russell linear regression coefficient, Wrick’s ecovalence, Shukla’s stability variance, simultaneous selection index, non-parametric statistic method (mean rank of yield, standard deviation of rank of yield, and yield index ratio), AMMI and SHMM models, the genotype no. 11 (Weebill 1) was determined as the most stable genotype. AMMI and SHMM models were also suggested as efficient methods for determining of stable genotypes in breeding programs based on the results of these experiments.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Key words: Bread wheat
  • Grain yield
  • Stability
  • Adaptation
  • warm and dry areas