شناسایی ژنوتیپ‌های متحمل به خشکی در آفتابگردان (Helianthus annus L.)

نویسندگان

چکیده

  سی و شش ژنوتیپ آفتابگردان برای ارزیابی برخی خصوصیات زراعی و فیزیولوژیک در شرایط تنش خشکی، تعیین بهترین شاخص‌های مقاومت به خشکی و شناسایی ژنوتیپ‌های متحمل به خشکی در قالب طرح لاتیس ساده 6 ´ 6 در سال زراعی 88-1387 در مزرعه تحقیقات کشاورزی دیم سرارود در دو شرایط بدون تنش و تنش در مراحل گلدهی و دانه بستن مورد ارزیابی قرار گرفتند. در طول فصل زراعی، برخی خصوصیات زراعی و فیزیولوژیک در شرایط تنش و عملکرد دانه در هر دو شرایط تنش و بدون تنش اندازه‌گیری شد. بین ژنوتیپ‌های مختلف برای خصوصیات فیزیولوژیک نشت یونی نسبی و پایداری غشای سلولی در سطح 1 درصد و برای صفت عملکرد دانه در سطح 5 درصد اختلاف معنی‌دار وجود داشت. برآورد ضرایب همبستگی بین شاخص‌ها با عملکرد دانه ژنوتیپ‌ها در دو شرایط بدون تنش و تنش نشان داد که شاخص‌های MP ، GMP ، HarM و STI مناسب‌ترین شاخص‌ها در شناسایی ژنوتیپ‌های با عملکرد دانه بالا و متحمل به تنش آفتابگردان بودند. با استفاده از روش بای‌پلات ژنوتیپ‌های SIL-237 ، SIL-218 ، SIL-210 ، SIL-206 ، SIL-240 ، SIL-140 ، SIL-42 ، SIL-96 ، SIL-238 و SIL-227 به عنوان ژنوتیپ‌های متحمل شناسائی شدند. با توجه به نتایج این بررسی می توان با استفاده از شاخص‌ها و خصوصیات ذکر شده رگه‌هایی با پتانسیل تولید بالا و متحمل به تنش خشکی را گزینش و از آن‌ها برای تولید دورگ‌های متحمل استفاده کرد.   

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Identification of Drought Resistant Genotypes in Sunflower (Helianthus annus L.)

نویسندگان [English]

  • A.Safavi
  • S. S. Pourdad
  • M. Jamshid Moghaddam
چکیده [English]

To evaluate some agronomic and physiological characteristics under drought stress, determining the best quantitative indices for drought resistance, and identifying drought resistant sunflower genotypes, a field experiment with 36 sunflower genotypes was carried out in 2008-2009 at the research farm of Dryland Agricultural Research Institute (Sararood) , Kermanshah, Iran. Thirty six genotypes of sunflower were evaluated in a 6 ´ 6 lattice design with two replications under normal and drought stress at flowering and seed development stages. Some agronomic and physiological characteristics under drought stress and seed yield under both conditions were measured during the growing season. The results of analysis of variance showed that differences among the genotypes for plant height, relative ionic leakage and cell membrane stability traits were significant at the 1% and for seed yield at the 5% probability levels. Drought tolerance indices MP, GMP, HarM and STI exhibited a high correlation with seed yield in both stress and non-stress conditions and were recognized as the best indices for selecting genotypes with high yield potential and resistant to drought stress. Using biplot method, SIL-237, SIL-218, SIL-210, SIL-206, SIL-240, SIL-140, SIL-42, SIL-96, SIL-238 and SIL-227were recognized as resistant genotypes. Genotypes that produced higher seed yield and were drought resistant can be used to develop resistant hybrids.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Sunflower
  • Drought Stress
  • agronomic and physiological characteristics
  • drought tolerance indices
  • biplot