بررسی سازگاری و پایداری عملکرد دانه ژنوتیپ‌های جو در مناطق گرمسیر دیم

نویسندگان

چکیده

به منظور بررسی سازگاری و پایداری عملکرد دانه ژنوتیپ‌های جو و انتخاب و معرفی پرمحصول‌ترین آن ها برای مناطق گرمسیر دیم کشور، آزمایش‌های ناحیه‌ای در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با19 ژنوتیپ (18 لاین همراه با شاهد جو رقم ایذه) درچهار تکرار و به مدت سه سال زراعی(1384-1381) در ایستگاه‌های تحقیقات کشاورزی دیم گچساران، کوهدشت و مغان به اجراء درآمد. پس از تجزیه واریانس ساده عملکرد دانه در هر آزمایش و اطمینان از یکنواختی واریانس‌ خطاهای آزمایشی، تجزیه واریانس مرکب عملکرد دانه برای تمام مناطق و سال‌ها انجام شد. نتایج نشان دادکه اثر اصلی ژنوتیپ و اثر متقابل سال× مکان و سال× مکان× ژنوتیپ در سطح احتمال یک درصد معنی دار بودند. ولی اثر اصلی سال، مکان و اثر متقابل مکان× ژنوتیپ و سال× ژنوتیپ معنی دار نبودند. با توجه به معنی دار شدن اثر متقابل دو جانبه و سه جانبه، تجزیه پایداری عملکرد دانه با روش‌های پایداری واریانس درون مکانی لین و بینز، ضریب تغییرات محیطی و رتبه انجام شد. نتایج تجزیه پایداری نشان دادکه ژنوتیپ شماره 12 در هر سه روش مشترک و ژنوتیپ‌های شماره 12 و 14 در دو روش لین و بینز و ضریب تغییرات محیطی مشترک بودند که می‌تواند نشانگر سازگاری عمومی آن ها باشد، بنابراین ژنوتیپ های شماره 12(Wi2291) و 14(Alanda/Harma-01/7/Gustoe/6/M64-76/Bon//) به خاطر داشتن خصوصیات مطلوب زراعی و پایداری عملکرد دانه، به عنوان لاین های جدید برتر برای سه منطقه مورد مطالعه و ژنوتیپ های 15(Roho/Alger/Ceres362-1-1/3/Kantara/4/..) و 16(Zanbaca/3/H.spont.21-3/Arar84//...) به ترتیب برای گچساران و مغان انتخاب شدند. پارامتر‌های تجزیه‌ پایداری مورد استفاده در این آزمایش، روش‌های مفیدی برای انتخاب ژنوتیپ‌های پایدار در شرایط دیم بودند

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Study on Adaptability and Grain Yield Stability of Barley Genotypes in Warm Rainfed Areas

نویسندگان [English]

  • Y. Ansari Maleki
  • J. Jafarzadeh
  • B. Vaezi
  • T. Hosseinpour
  • M. Ghasemi
چکیده [English]

The present study was conducted in a randomized completely block design (19 genotypes × 4 replicates × 3 locations × 3 years) under rainfed conditions. Simple analysis of variance of grain yield was done for each experiment separately and homogeneity test of errors variance was calculated using F max Hartly test. The combined analysis of variance indicated that main effects of genotype and interactions of year×location and year×genotype×location were significant, but main effects of year, location and interaction effects of year×genotype and genotype×location were not significant. Three stability parameters were used to determine stable lines, including environmental coefficient of variation (C.Vi), Mean square of years within location for a genotype (MSy/l) and ranking method. All three stability tests proved that genotype no. 12 (Wi2291) was the best potentially genotype for rainfed condition. Furthermore, the stability of genotype no. 14 (Alanda/Harma-01/7/Gustoe/6/M64-76/Bon//…) was confirmed by CV and MSy/l methods. On the other hand, the selected genotypes had great agronomic characters and produced higher grain yield in three locations compared to the Izeh (Check cultivar). Line no. 15 (Roho/Alger/Ceres362-1-1/3/Kantara/4/..) and line no. 16 (Zanbaca/3/H.spont.21-3/Arar84//...) were selected for Gachsaran and Moghan respectively. The three used stability parameter were found to be useful tools for selecting stable genotypes under rainfed condition

کلیدواژه‌ها [English]

  • Barley
  • adaptability
  • Stability
  • Grain yield
  • Dryland