مقاومت مزرعه‌ای به بیماری کچلی (اسکالد) جو

نویسندگان

چکیده

مقاومت مزرعه‌ای به بیماری کچلی یا اسکالد (Scald) (Slow-scalding resistance: S-SR) موضوعی جدید در اصلاح ارقام مقاوم به بیماری کچلی جو است که به خاطر ناپایداری ژن‌های بزرگ اثر از توجه روزافزونی برخوردار شده است. به منظور تشخیص ژنوتیپ‌های دارای این نوع مقاومت، در سال‌های 1380-1378 واکنش کمّی پنجاه ژنوتیپ جو با عکس‌العمل‌های متفاوت به این بیماری در قالب یک طرح آلفا لاتیس با سه تکرار در دوایستگاه تحقیقاتی در کانادا (لاکومب و ادمونتون به ترتیب به مدت دو و سه سال) و یک ایستگاه در مکزیک (تولوکا به مدت دو سال) مطالعه شد.برای درک بهتر عکس‌العمل ژنوتیپ‌ها نسبت به بیماری، نه رقم افتراقی با ژن‌های بزرگ اثر شناخته شده برای مقاومت به اسکالد نیز در آزمایش گنجانده شدند. اندازه‌گیری پیشرفت بیماری، در شرایط آلودگی مصنوعی با مخلوطی از شش جدایه تک اسپور، و یادداشت‌برداری‌های مربوط به شدت و پراکنش بیماری در چند مرحله انجام و سطح زیر منحنی پیشرفت بیماری محاسبه شد. با استفاده از تجزیه‌های ساده و مرکب داده‌ها، مقاومت مزرعه‌ای ژنوتیپ‌ها ارزیابی شد. نتایج تجزیه مرکب داده‌ها نشان از معنی‌دار بودن اثرهای ژنوتیپ، محیط و اثر متقابل محیط ×ژنوتیپ برای تمام صفات مورد مطالعه داشت. سطح پیشرفت، شدت و پراکنش بیماری در لاین‌های S-SR پایین بود. با استفاده از تجزیه خوشه‌ای، ژنوتیپ‌ها در کلاسترهای مقاوم، S-SR، بینابین و حساس گروه‌بندی شدند. یافته‌های این تحقیق نشان‌دهنده نقش مهم ژن Rh4 در پایداری مقاومت به بیماری کچلی جو بود. ژنوتیپ‌های دارایS-SR مانند UNA80، Osirisو Zavilaنیز به عنوان منابع با ارزشی جهت اعطای مقاومت مزرعه‌ای در برنامه‌های به‌نژادی جو شناخته شدند

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Field Resistance to Scald Disease of Barley,Rhynchosporium secalis (Ayres) Davis: Slow-Scalding

نویسندگان [English]

  • B. Sorkhilalehloo
  • J. P. Tewari
  • T. K. Turkington
  • F. Capetini
چکیده [English]

Slow-scalding resistance (S-SR), is a new phenomenon in barley breeding programs, which due to the instability of major gene type of resistance has been gaining increasing attention. In order to determine presence of genotypes with S-SR, quantitative resistance of 50 barley genotypes with different reactions to the scald disease were studied using an alpha lattice design with three replications at two research stations in Canada (in Edmonton for three and in Lacombe for two years) and one location in Mexico (in Toluca for two years). For a better understanding of the genotypes’ reactions against the disease, nine differentials with known major genes for resistance to R. secalis were included in the experiments. Applying artificial inoculation of a mixture of six different single-spore isolates of the scald fungus, to measure disease progress, multiple disease assessments were undertaken for the disease severity and incidence under field conditions. Based on combined analyses of data, the genotypes were compared and the effects of genotypes, environments and genotype × environment interaction found to be significant. The results revealed that both disease severity and incidence showed a low rate of progress in slow-scalding lines. The reactions of all genotypes tested were further classified into resistant, slow-scalder, intermediate, and susceptible/fast-scalder categories using hierarchical cluster analysis. Interestingly, It was revealed that the Rh4 gene could play an important role in stability/durability of resistance in all studied environments. Slow-scalding genotypes such as UNA80, Osiris and Zavila revealed to be useful as desirable resources in barely breeding programs.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Barley
  • scald disease field resistance
  • Slow-scalding