مطالعه تنوع ژنتیکی با استفاده از نشانگرهای RAPD و شناسایی نشانگرهای Informative برای عملکرد دانه و اجزای آن در ژنوتیپ‌های جو بدون پوشینه

نویسندگان

چکیده

بیست لاین جو بدون پوشینه با استفاده از نشانگرهای RAPD مورد ارزیابی قرار گرفتند. به این منظور از 85 آغازگر ده نوکلئوتیدی استفاده شد. سی و پنج آغازگر تصادفی (41 درصد) چند شکلی مطلوبی را نشان دادند. تعداد نشانگرهای چند شکل ایجاد شده در این آزمایش 227 نوار تکثیر شده تصادفی بود به طوری که میانگین تعداد نوار برای هر آغازگر چند شکل 48/6 به دست آمد. اندازه محصولات تکثیر شده از 400 تا 2700 کیلوباز متغیر بود. بیشترین تعداد نوار چند شکل (14 عدد) به آغازگر 540 و کمترین تعداد (3 عدد) به آغازگرهای 498، 559، 577 و MT9 تعلق داشت. دامنه ضرایب تشابه ژاکارد از 377 /0 تا 8/0 متغیر بود. بیشترین تشابه بین ژنوتیپ‌های شماره 15 و 16 (8/0) و ژنوتیپ‌های شماره 2 و 3 (759/0) مشاهده شد. تجزیه خوشه‌ای به روش دورترین همسایه‌ها و بر اساس ضریب فاصله ژاکارد، لاین‌ها را به سه گروه عمده طبقه‌بندی کرد. گروه اول شامل ژنوتیپ‌های شماره 1 و 20 بود. گروه دوم ژنوتیپ‌های شماره 10، 8 و 9 را در برداشت و گروه سوم شامل بقیه ژنوتیپ‌ها بود. ژنوتیپ‌های با شجره مشابه غالبا در یک خوشه قرار گرفتند که بیانگر کارآیی نشانگرهای RAPD در تشخیص تنوع ژنتیکی در جو بدون پوشینه است. تجزیه به بردار‌های اصلی، پنج بردار اول مجموعاً 58/42 درصد تغییرات داده‌ها را توجیه کردند که حاکی از پراکنش خوب نشانگر‌های مورد استفاده در ژنوم جو بدون پوشینه بود. بررسی ژنوتیپ‌های جو بدون پوشینه با محاسبه درصد دامنه تغییرات نسبت به میانگین کل برای 25 صفت زراعی نیز تنوع قابل ملاحظه‌ای را در بین ژنوتیپ‌های مورد مطالعه نشان داد. بر اساس تجزیه رگرسیون، از بین نشانگرهای RAPD مورد بررسی تعداد 20، 19، 18، 14، 11 و 10 نشانگر، به ترتیب از رابطه معنی‌داری با طول سنبله اصلی، تعداد دانه در سنبله اصلی، عملکرد دانه در بوته، تعداد پنجه بارور، تاریخ ظهور سنبله و وزن هزار دانه برخوردار بودند. از بین 18 نشانگر Informative برای عملکرد دانه در بوته، 8 نشانگر رابطه معنی‌داری نیز با تعداد دانه در سنبله اصلی نشان دادند در حالی که این وجه اشتراک در مورد تعداد پنجه بارور و وزن هزار دانه مشاهده نشد. بنابراین، از طریق نشانگرهای RAPD اهمیت تعداد دانه در سنبله به عنوان مهم‌ترین جزء عملکرد دانه در بوته در جو بدون پوشینه مشخص شد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Study of Genetic Diversity by RAPD Markers and Identification of Informative Markers for Grain Yield and its Components in Hulless Barley Genotypes

نویسندگان [English]

  • A. Pourmohammad
  • M. Moghaddam
  • M. Khosrowshahli
  • S. A. Mohammadi
  • A. Yousefi
چکیده [English]

Twenty hulless barley genotypes were assessed by 85 RAPD markers having 10 bps. Thirty five markers (41%) had suitable polymorphism using 227 amplified markers. The average number of amplified segments was 6.48. The size of amplified products varied from 400 to 2700 kb. Primer 540 had the highest and primers 498, 559, 577 and MT9 had the lowest amplified segments. Jacard similarity coefficient ranged from 0.3770 to 0.8. The highest similarity was observed between genotypes no. 15 and 16 (0.8) and also between no. 2 and 3 (0.759). The cluster analysis based on Jacard similarity and complete linkage method classified hulless barley genotypes into three groups. The results of the cluster analysis corresponded with the pedigree of the genotypes and the genotypes with the similar pedigree were grouped mostly in one cluster. This suggests the efficiency of RAPD markers in detecting genetic diversity of hulless barley germplasm. Principal coordinates analysis showed that five coordinates accounted for only 42.58% of variation which indicated the proper distribution of markers in the hulless barley genome because of relatively low percentage determined by the five first coordinates. Diversity of hulless barley genotypes was also evaluated by 25 agronomic characters using the range of every trait as a percent of mean. The results showed the existence of considerable variability among the genotypes for most of characters. Analysis of regression showed that 20, 19, 18, 14, 11 and 10 markers were informative for spike length, number of grains per plant, grain yield per plant, number of effective tillers, heading date and 1000 grain weight, respectively. From 18 informative markers for grain yield eight were similar with the markers informative for the number of grains per plant which suggests that from molecular view point this character could be regarded as the most important component of grain yield per plant in hulless barley

کلیدواژه‌ها [English]

  • Hulless barley
  • Genetic diversity
  • informative marker
  • RAPD marker