اثر آلودگی ناشی از Septoria tritici در مراحل مختلف رشد بر عملکرد و اجزاء عملکرد سه رقم گندم نان

نویسندگان

چکیده

سپتوریوز برگی یکی از مهم‌ترین بیماری‌های گندم در ‌جهان می‌باشد. این بیماری در سال 1375 در خوزستان و اغلب نقاط کشور به صورت همه‌گیر ظاهر شد. به منظور تعیین میزان خسارت ناشی از آلودگی‌های این بیماری در مراحل مختلف رشد در سه رقم گندم در خوزستان، آزمایشی به صورت کرت‌های یک‌بار خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی به مدت دو سال در ایستگاه اهواز اجراء گردید. کرت اصلی شامل تیمارهای مایه‌زنی بیماری بود که به فواصل 18-14 روز در مراحل مختلف رشدی GS__12، GS__23، GS__31، GS__37، GS__47 و GS__58 با سوسپانسیون اسپور انجام و یک تیمار نیز بدون مایه‌زنی به عنوان شاهد در نظر گرفته شد. ارقام فلات، اترک و داراب 2 در کرت‌های فرعی گنجانده شدند. در این آزمایش عملکرد دانه و اجزاء آن در ساقه اصلی و پنجه‌ها، شامل تعداد سنبله در مترمربع، تعداد دانه در سنبله و وزن هزار دانه اندازه‌گیری شد. تجزیه آماری بر روی اطلاعات به‌دست آمده انجام شد و رگرسیون خطی بین درصد کاهش عملکرد محصول و تعداد روزهای آلودگی نیز برازش گردید. نتایج دو ساله نشان داد که این بیماری بسته به رقم، مرحله آلودگی و شدت آن، می‌تواند باعث کاهش 99/6 الی 20/38 درصد محصول شود. این بیماری باعث کاهش معنی‌دار تعداد دانه در سنبله در آلودگی مراحل اولیه رشد و وزن هزار دانه در آلودگی در کلیه مراحل رشد شد، اما روی تعداد سنبله در متر‌مربع اثر معنی‌داری نداشت. وجود سپتوریوز بعد از شروع آلودگی، در ارقام فلات، اترک و داراب 2 روزانه به ترتیب به میزان 28/0، 25/0 و 30/0 درصد باعث کاهش محصول شد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

EFFECT OF SEPTORIA TRITICI INFECTIONS AT DIFFERENT GROWTH STAGES ON YIELD AND YIELD COMPONENTS OF THREE WHEAT CULTIVARS

نویسندگان [English]

  • DADREZAEI S.T
  • MINASIAN VAHEH
  • TORABI.M
  • LOTF ALI AYENEH GH.A
چکیده [English]

Septoria leaf blotch is one of the most important diseases of wheat in the world. Severe epiphytotics of the disease occurred in Iran, especially in Khuzestan province during 1996. In an attempt to assess the adverse effects of infections of the disease on yield of 3 main wheat cultivars, a field trial for two years was carried out using a split - plot desing, where the main plots consisted of artificial inoculation at 14-18 day intervals at growth stages GS__12, GS__23, GS__31, GS__37, GS__47&GS__58 corresponding to 17, 33, 51, 66, 81 and 95 days post planting. The subplots were cultivars Falat, Atrak and Darab-2, that were planted in a randomized complete block design in 4 replications. A control of plain water spray was included in the experiments. Indices taken were: grain yield, number of ears per square meter, number of kernels per ear and 1000 kernel weight. Linear regression of mean yield loss and the number days of infection was plotted. Under the conditions of these experiments, yield reduction of 6.99 to 38.20 percent were recorded. The extent of yield reductions depended on the wheat cultivar, its growth stage at the initiation (time) of infection, and the severity of the disease. The disease caused significant reductions in grain number per ear and I000 kernel weight however, the number of ears per square meter was not affected. Daily reductions of 0.283, 0.249 and 0.301 per cent in yield were caused due to disease in the cultivars Falat, Atrak and Darab-2, respectively. 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Wheat
  • septoria leaf blotch
  • yield loss
  • growth stages