بررسی صفات مرفولوژیک و تنوع ژنوتیپ های مختلف پنبه آپلند (Gossypium hirsutum) در ایران

نویسنده

چکیده

به منظور آگاهی از میزان تنوع در ژنوتیپ های مختلف آپلند(Gossypium hirsutum) در ایران، 35 ژنوتیپ مختلف شامل ارقام وارداتی، دورگ و موتانت موجود در موسسه تحقیقات پنبه ایران در سال های 1376 و 1377 در گرگان مورد ارزیابی قرار گرفتند. بررسی صفات مرفولوژیکی و کمی، تنوع بسیار خوبی را در بین ژنوتیپ های مورد مطالعه نشان دادند از 15 صفت اندازه گیری شده، 12 صفت در سال 1376 و 11 صفت در سال 1377 دارای اختلاف معنی دار آماری بودند. بررسی نتایج دو ساله نیز اختلاف بین ژنوتیپ های مختلف را از نقطه نظر تمامی صفات مورد مطالعه تایید نمود. در مقایسه میانگین تیمارها با آزمون چند دامنه ای دانکن، رقم جکوروا (Gukurova) از نظر عملکرد در ردیف اول و رقم ورامین در ردیف آخر قرار گرفتند و از نظر زودرسی ارقام شیرپان 603 (Shirpan 603)، شیرپان 539 (Shirpan 539)، بلی ایزوار (Beli Izvor) و استرین شماره 254 در ردیف اول و ارقام تجارتی ساحل و ورامین در ردیف آخر قرار گرفتند. برای گروه بندی ژنوتیپ های مختلف از دو روش آماری چند متغیره تجزیه خوشه ای (Cluster analysis) و تجزیه به مولفه های اصلی (Principal Component Analysis = PCA) استفاده شد که هر دو روش نتایج تقریبا مشابهی را نشان دادند، به طوری که ژنوتیپ های مختلف در چهار گروه متفاوت گروه بندی شدند. بدیهی است که کلاس های دورتر در دورگ گیری ها، هتروزیس بیشتر و نتایج بهتری را نشان خواهند داد و این احتمال وجود دارد که بتوان در طی برنامه های آتی اصلاح پنبه، نتایج مفیدی را از تلاقی دسته های مختلف به دست آورد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Study of morphological traits and genetic variation in different genotypes of upland cotton (gossypium hirsutum) in Iran

نویسنده [English]

  • E. Alishah
چکیده [English]

In order to study the genetic variation in upland cotton genotypes, 35 genotyes were evaluated in Hashemabad Cotton Research Station of Gorgan in 1997 and 1998. Genotypes showed high variation for morphological and quantitative traits, as 12 traits in 1997 an 11 traits in 1998 were found significant. Two years results also showed significant differences among the genotypes Varamin had the highest and the lowest yields, respectively. For earliness, cultivars Shirpan 603 and 539, Beli Izvor and strain No. 254 were evaluated as early, and Sahel and Varamin as late varieties. Clustering of genotypes were done by cluster analysis and principal component analysis (PCA) methods. Both methods showed the same results for clustering of the genotypes in four groups. It is clear that distant groups would be shown more heterosis in hibridization proceedures

کلیدواژه‌ها [English]

  • Cotton (Gossypium hirsutum)
  • genotypical variations
  • heritability