برآورد اثر ترکیب پذیری در کلزا (.Brassica napus L) به روش تلاقی لاین × تستر

نویسندگان

چکیده

به منظور بررسی ترکیب پذیری عمومی و خصوصی و همچنین قابلیت توارث در هشت رقم کلزا، ارقام به صورت تلاقی لاین در تستر تلاقی داده شدند. پانزده هیبرید حاصل به همراه هشت والد در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 1381-82 در ایستگاه تحقیقات زراعی بایع کلا، نکا مورد بررسی قرار گرفتند. میانگین مربعات ترکیب پذیری عمومی و خصوصی برای اکثر صفات از نظر آماری معنی دار بود، که به ترتیب نشان دهنده تفاوت ارقام از نظر ترکیب پذیری عمومی و تلاقی ها از نظر اثر ترکیب پذیری خصوصی بود. درجه غالبیت بیش از یک و قابلیت توارث عمومی پایین برای صفات، تعداد خورجین در بوته و عملکرد دانه نشان دهنده اثر فوق غالبیت و اهمیت بیشتر اثر غیرافزایشی ژن ها در کنترل ژنتیکی این صفات بود، بنابراین تولید هیبرید در جهت بهره مندی بیشتر از اثر غیرافزایشی ژن های کنترل کننده این صفات قابل توجیه است. برای صفات تعداد روز تا رسیدن، وزن هزار دانه و درصد روغن اثر افزایشی ژن ها در کنترل ژنتیکی خصوصیات مورد مطالعه بیشتر بود، بنابراین روش های اصلاحی در جهت گزینش این صفات مفید خواهد بود. در بین ارقام، کوانتوم و لیگای و در بین تسترها، فوستو دارای ترکیب پذیری عمومی بهتری برای عملکرد و برخی صفات دیگر بودند، بناراین بهره مندی از ارقام مزبور در پروژه های اصلاحی می تواند در دستیابی به تلاقی هایی با عملکرد بالا موثر باشد. تلاقی های فوستو × لیگای بیشترین عملکرد دانه را داشتند و دارای حداقل یک والد با ترکیب پذیری عمومی بالا برای این صفت بودند، بنابراین انتخاب بر مبنای قابلیت ترکیب پذیری عمومی می تواند در دستیابی تلاقی های با ترکیب پذیری مناسب برای عملکرد دانه سودمند باشند. تلاقی ذکر شده ترکیب پذیری خصوصی مثبت برای صفات تعداد دانه در خورجین و وزن هزار دانه نیز داشت.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Estimation of Combining Ability in Rapeseed (Brassica napus L.) Using Line ×Tester Cross Method

نویسندگان [English]

  • H. Gholami
  • M. Moghaddam
  • V. Rameeh
چکیده [English]

In order to study the general combining ability(GCA), specific combining ability (SCA) and heredity ability in rapeseed, eight genotypes were crossed using line×tester method. Fifteen hybrids together with eight parents were compared in RCBD with three replication during 2002-2003 at Agricultural Research Station of Bayekola, Mazandaran. Mean of squares of GCA and SCA were significant for many of traits indicating significant differences for GCA effects of parents and SCA effects of hybrids. Estimation of degree of dominance more than one, and low heritability for plant height, total number of pods per plant and seed yield, indicated over-dominance gene effect and prime importance of non-additive gene effect for controlling above mentioned traits. Thus, producing hybrid seed for utlization of non-additive gene effects of these traits will be fruitful. For number of days to maturity,1000-seed weight and oil percentage, additive gene effects were more important. Thus, breeding based on selection for these traits will be effective. Among parents, Quantum and Legae and among testers, Foseto had high significant GCA effect for seed yield and some other traits. Therefor, these genotypes can be used for seed yield improvement. Among crosses, Foseto × Legae had the highest seed yield and high amount of SCA effect for number of seed per pod, number of pods plant and 1000 seed weight. In general the crosses with high SCA effect for seed yield, had at least one parent with high GCA effect, thus selection based on GCA effect of seed yield can be effective for improving SCA effect of seed yield

کلیدواژه‌ها [English]

  • Rapeseed
  • gene effect
  • Combining ability
  • line × tester