تجزیه کنترل ژنتیکی تحمل به خشکی در گندم رقم شایان با استفاده از لاین ‌های جایگزین

نویسندگان

چکیده

تنش خشکی به عنوان مهم ترین تنش غیرزیستی نقش مهمی در کاهش تنوع ژنتیکی و عملکرد گیاهان زراعی در جهان دارد. مطالعه حاضر با استفاده از سری کامل لاین های دیزومیک جایگزین شده گندم نان(1A, 2A, …,7A) ، (1B, 2B, …, 7B) و (1D, 2D, …, 7D) به همراه والدهای دهنده (Triticum aestivum L.cv. Sheynne) و گیرنده (T. aestivum L. cv. Chinese spring) دریافتی از موسسه تحقیقات علوم آکادمی مارتون واشر مجارستان به منظور مطالعه تجزیه کنترل ژنتیکی به خشکی در گندم رقم شایان انجام شد. نتایج حاصل از تجزیه واریانس و مقایسه میانگین صفات مورد مطالعه نشان داد که برای محل های کروموزمی رقم شایان از نظر صفات مورد مطالعه تنوع ژنتیکی وجود دارد، بنابراین تنوع موجود بیانگر اختلاف ژنتیکی بین محل های کروموزمی بوده و امکان گزینش محل های کروموزمی حامل ژن های کنترل کننده تحمل به خشکی را آسان تر می نماید. براساس میزان آب نسبی برگ (RWC) به عنوان مهم ترین شاخص فیزیولوژیکی، محل های کروموزمی 7A، 6D، 2D و5A گزینش شدند. میزان شاخص تحمل به خشکی (DTI) نیز برای محل های کروموزمی A7،2A ، 4D، 6D،1B و B2 بالا بود. شاخص انتخاب چندگانه (MSI) که همبستگی بالایی با شاخص تحمل به خشکی و شاخص های فیزیولوژیکی نشان داد، میزان آن برای محل های کروموزومی A7 ،2B، 1D، 2D، 6D،3D و D4 بالا بود. نتایج حاصل از تجزیه ژنومی در گندم رقم شایان نشان داد که ژنوم Dبا 43.11% کارآیی انتخاب براساس شاخص انتخاب چندگانه بیشترین تاثیر را در کنترل میزان تحمل به خشکی دارد. نتایج حاصل از تجزیه خوشه ای و تجزیه تابع تشخیص نشان داد که لاین های جایگزین شده 7A، 4D، 6D و2Dبراساس فاصله اقلیدسی برای شاخص های DTI و MSI اختلاف معنی داری نداشته و به عنوان مهم ترین گروه نقش مهمی در کنترل میزان تحمل به خشکی دارند. براساس نتایج حاصل، احتمالا محل های کروموزومی 7A، 4D،6D و 2Dبا بیشترین مکان های ژنی کنترل کننده تحمل به خشکی، نقش مهمی در کنترل میزان تحمل به خشکی در گندم رقم شایان دارد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Analysis of genetic control of drought tolerance in sheynne wheat cultivar using substitution lines

نویسندگان [English]

  • E. Farshadfar
  • R. Mohammadi
چکیده [English]

Drought is the most important a biotic stress which play an important role in decreasing genetic variation and crop yield in the world. This investigation was carried out with complete series of substitution lines (lA, 2A, ... 7A IB, 2B, ...7B and ID, 2D, ... 7D) and T. aestivum cv. Sheynne and T aestivum cv. Chinese spring as donor and recipient parents, respectively received from Agricultural Research Institute, Hungarian Academy of Science, Martonvasar, to analyse genetic control of drought tolerance in Sheynne cultivar. Results showed genetic" variation among substitution lines: Genetic variation indicated genetic differences among chromosome locations. This made it easy to screen chromosomes having drought tolerance QTLs Substitution lines having chromosomes No. 6D, 2D and 5A showed maximum relative water content (RWC). Substitution lines having chromosomes No. 7A, 2A, 4D, 6D, 1D and 2B showed maximum drought tolerance index (DTI). Chromosomes No. 7 A, 2B, ID, 2D, 6D, 3D and 4D showed high multiple selection index (MSI) and MSI had significant high correlation with DTI and physiological indices including RWC and relative water loss (RWL). Results of genomic analysis in Sheynne cultivar indicated that D genome with 43.11 % selection efficiency based on MSI had the most influence on controlling drought tolerance. Results of cluster and discriminate analyses based on DTI and MSI indicated that chromosomes No. 7A, 4D, 6D and 2D are the most important cluster in controlling drought tolerance. Conclusion is that chromosomes No. 7A, 4D, 6D and 2D had the most drought tolerance QTLs in Sheynne cultivar.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Wheat
  • drought tolerance
  • genetic control
  • physiological indices
  • multiple selection index
  • substitution lines