بررسی تبادلات گازی در ژنوتیپ های مختلف گندم (.Triticum aestivum L) در شرایط تنش خشکی

نویسندگان

چکیده

بررسی فاکتورهای روزنه ای و غیر روزنه ای محدود کننده فتوسنتز ممکن است در درک مبانی فیزیولوژیک مقاومت به خشکی موثر باشد. به منظور مطالعه پارامترهای گازی در ژنوتیپ های پیشرفته گندم دیم یک آزمایش مزرعه ای در سال 83-1382 در ایستگاه تحقیقات دیم قاملو در استان کردستان انجام شد. از یک طرح کرت های خرد شده بر پایه بلوک های کامل تصادفی با دو کرت اصلی(شرایط دیم و شرایط آبی)، 20 ژنوتیپ گندم دیم به عنوان کرت فرعی (19 لاین و ژنوتیپ پیشرفته همراه با شاهد سرداری) با سه تکرار استفاده شد. با استفاده از دستگاه IRGA و سطح برگ سنج تبادلات گازی (غلظت CO2 زیر روزنه، هدایت مزوفیلی، سرعت فتوسنتز، تعرق، کارآیی مصرف آب فتوسنتزی و هدایت مزوفیلی) و سطح برگ اندازه گیری شد. با استفاده از شاخص حساسیت به تنش(Stress Susceptibility Index) SSI ژنوتیپ های آزمایش به سه گروه مقاوم، حساس و متحمل نسبت به خشکی گروه بندی شدند. در شرایط دیم غیر از کارآیی مصرف آب کلیه پارامترهای گازی کاهش یافتند اما این کاهش در گروه مقاوم کمتر از حساس بود. به عنوان مثال کاهش فتوسنتز در گروه حساس 60 درصد بود در حالی که در گروه مقاوم 11 درصد بود. همچنین کاهش هدایت مزوفیلی در شرایط دیم نسبت به هدایت روزنه ای بیشتر بود (20 درصد بیشتر از هدایت روزنه ای). بنابراین می توان نتیجه گیری کرد که در کاهش فتوسنتز در شرایط دیم اثر محدود کننده عوامل غیر روزنه ای بیشتر از عوامل روزنه ای است.

عنوان مقاله [English]

Study on Gas Exchange in Different Wheat (Triticum aestivum L.) genotypes under Moisture Stress Conditions

نویسندگان [English]

  • E. Roohi
  • A. Siosemardeh
چکیده [English]

Investigation of stomatal and nonstomatal parameters limiting photosynthesis (p < sub>n) under water stress condition may provide information to understand physiological bases of drought resistance. To investigation of the leaf gas exchange in different advances and old wheat genotypes, a filed experiment was carried out during 2003-04 growing season, at Ghamloo Research Station in Kurdistan province. A split plot designe with two main plots(rainfed and irrigation), and 20 lines and cultivars of rainfed bread wheat (19 advance lines with Sardari as a check) as sub plots with three replications was applied. Using IRGA device and le a f area meter, gas parameters(internal CO2 concentration, stomatal conductance, photosynthesis rate, transpiration, water use effeciency and mesophyl conductance) and leaf surface in both dryland and irrigation plots were measured. According to stress susceptiblity index (SSI), genotypes were divided into three groups of resistant, intermediate and susceptible. Except water use effeciency all parameters were reduced under dryland conditions, but this reduction was less in resistant lines than in susceptible ones. For example Pn reduction in susceptible group was 60% while in resistant group was 11%. Under dryland conditions, reduction in mesophile conductance was higher than stomatal conductance(20% more than stomatal conductance). It was concluded that decrease of P < sub>n under dryland was mainly due to reduced mesophyl conductance (nonstomatal factor)rather than stomatal factors.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Rainfed wheat
  • gas exchanges
  • leaf surface