بررسی مقدماتی احتمال تولید موتانت با استفاده از مواد شیمیایی جهش زا در چند رقم زیتون (.Olea europea L)

نویسندگان

چکیده

با توجه به ویژگی ها و خصوصیات کمی و کیفی مطلوب در چهار رقم زیتون روغنی محلی، زرد، لچینو و مانزانیلو به منظور افزایش توان ریشه زایی قلمه ها و تولید گیاهان پاکوتاه آزمایش هایی جهت بررسی قدرت جهش زایی ترکیبات موتاژن دی اتیل سولفات و دی متیل سولفات انجام شد. در این راستا غلظت های متفاوتی از این مواد بر قلمه های نیمه خشبی هر یک از ارقام فوق در یک طرح فاکتوریل دو عاملی به کار برده شد. نهال های به دست آمده از قلمه های تیمار شده و شاهد در شرایط گلخانه انتظار و هوای آزاد از نظر خصوصیات ظاهری نظیر ریشه زایی، پاکوتاهی تنه، فرم برگ ها و میزان رشد شاخه های سال جاری و سایر خصوصیات مورد مطالعه قرار گرفتند. نتایج به دست آمده نشان داد که در بین تیمارهای مختلف، ترکیب شیمیایی دی متیل سولفات در غلظت 0.1 درصد باعث وقوع بیشترین تغییرات بر صفت ریشه زایی در رقم مانزانیلا، و تیمار دی اتیل سولفات 0.03 درصد در رقم روغنی موجب تغییرات مورفولوژیک به ویژه ارتفاع نهال و تولید گیاهان پاکوتاه شدند. علاوه بر این، ترکیبات جهش زای فوق موجب وقوع تغییرات مورفولوژیک دیگر در سایر صفات نظیر اندازه، رنگ و تعداد برگ، رنگ پوست و جوانه شدند. این مشاهدات نشان داد که امکان تولید موتانت در زیتون با استفاده از مواد شیمیایی جهش زا وجود دارد و لازم است برای تعیین میزان سودمندی آن ها این پژوهش ادامه یابد. در بین چهار رقم، رقم لچینو به هیچ یک از تیمارهای اعمال شده پاسخ نداد.

عنوان مقاله [English]

Preliminary Study for Possible Producion of Mutants Using Mutagenic Chemical Compunds in some Olive (Olea europea L.)Cultivars

نویسندگان [English]

  • S.Hosseinava
  • H.Hajnajari
چکیده [English]

To investigate the influence of chemical mutagenic compounds, semi woody cuttings of olive cultivars Rogani-Mahalli, Zard, Leccino and Manzanillo were treated with different concentrations of di-ethyle sulfate (DES) and di- methyl sulfate (DMS). Both rooted and control cuttings were studied in each treatment for each cultivar. The observations showed significant differences in morphological traits such as dwarfness, leaf form, annual shoot growth, rooting ease, root system and other characters. Application of di- methyl sulfate 0.1% had significantly more influence on the manzanillo cuttings compared to the other cultivars. Application of di-ethyl sulfate 0.03% caused more changes in morphological characters especially in production of dwarf plants in Rogani-Mahalli cultivar. In addition, the mutagenic chemical compounds influenced other morphological characters such as leaf color, leaf size, leaf number, stem color and bud color. Generally, the results showed the possibility of mutant production in olive by mutagenic chemical compounds, but for undrestanding of their effects, more investigation should be carried out.