اثر محدودیت منبع و مخزن بر عملکرد و اجزای عملکرد دانه چند رقم برنج

نویسندگان

چکیده

به منظور تعیین اثر محدودیت منبع و مخزن بر عملکرد و اجزا عملکرد چهار رقم برنج، آزمایشی در سال 1382 در موسسه تحقیقات برنج کشور- معاونت مازندران (آمل) با استفاده از آزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار اجرا شد. فاکتورهای مورد مطالعه شامل اعمال محدودیت منبع و مخزن در چهار سطح (قطع تمام برگ ها به جز برگ پرچم, قطع برگ پرچم, قطع یک سوم انتهای خوشه و شاهد) و فاکتور رقم در چهار سطح (طارم، ندا، شفق و فجر) بود. در این آزمایش صفاتی از قبیل عملکرد دانه، شاخص برداشت، تعداد دانه در خوشه، تعداد دانه پوک در خوشه، طول خوشه، درصد باروری خوشه و وزن هزاردانه، در تمام تیمارها ارزیابی شدند. با اعمال تیمارهای محدودیت منبع و مخزن بین ارقام از نظر عملکرد دانه، شاخص برداشت، طول خوشه، تعداد دانه در خوشه، تعداد دانه پوک در خوشه، وزن هزار دانه و سایر صفات مرتبط تفاوت معنی داری وجود داشت. اثر متقابل رقم ´ تیمار بر عملکرد دانه، شاخص برداشت و طول خوشه معنی دار (p < 0.01) شد. تیمار شاهد و قطع یک سوم انتهای خوشه به ترتیب با میانگین عملکرد 3/5255 و 1/4055 کیلوگرم در هکتار بیشترین و کمترین عملکرد را داشتند. در بین ارقام برنج، رقم ندا با میانگین 6/5419 کیلوگرم در هکتار بیشترین عملکرد را دارا بود. تیمار قطع یک سوم انتهای خوشه با میانگین 55/88 درصد بیشترین و تیمار قطع برگ پرچم با 4/76 درصد، کمترین درصد با روری خوشه را داشتند. شاخص برداشت، طول خوشه، تعداد دانه در خوشه با عملکرد همبستگی مثبت و معنی داری را داشتند و وزن هزار دانه با عملکرد همبستگی منفی داشت ولی این همبستگی معنی دار نبود. به طور کلی می توان نتیجه گرفت که در بین ارقام، رقم طارم دارای محدودیت مخزن و بقیه ازقام (فجر، شفق و ندا) دارای محدودیت منبع بودند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Effects of source and sink limitation on yield and yield components of some rice cultivars

نویسندگان [English]

  • Y. Niknezhad
  • R. Zarghami
  • M. Nasiri
  • H.A. Pirdashti
چکیده [English]

In order to determine the effect of source-sink limitation on yield and yield components of four rice cultivars, an experiment was conducted at Rice Research Institute of Iran, Deputy of Mazandaran (Amol) in 2003. The experiment was in factorial based on randomized completely block design with four replications. The studied factors were source-sink limitation in four levels (cutting of all leaves except flag leaf cutting of flag leaf cutting of 1/3 end of panicle control) and cultivars in four levels (Tarom Neda Shafagh Fajr). Some traits such as grain yield, harvest index, grain number per panicle, unfilled grain number per panicle, panicle length, panicle fertility and 1000 grain weight in different source-sink limitation treatments were investigated. Results showed that imposing of different source-sink limitation treatments had a positive effect on all mentioned traits. Interaction effect between cultivar and source-sink limitation was also significant. The control and cutting of 1/3 end of panicle treatments had the highest (5255.3 kgha-1) and the lowest (4055.1 kgha-1) grain yield, respectively. Among cultivars, Neda had the highest grain yield (5419.6 kgha-1). Cutting of 1/3 end of panicle and cutting of flag leaf treatments had the highest (88.55 %) and the lowest (76.4 %) panicle fertility, respectively. There were positive and significant correlations between grain yield and harvest index, panicle length and grain number per panicle, but 1000 grain weight had a negative correlation with grain yield that was not significant. Generally, results showed that cultivar Tarom had sink limitation and other cultivars (Neda, Shafagh and Fajr) had source limitation

کلیدواژه‌ها [English]

  • rice
  • source-sink limitation
  • yield
  • flag leaf