گزینش ژنوتیپ های جو (.Hordeum vulgare L) با استفاده از آماره های پایداری در مناطق معتدل ایران

نویسندگان

چکیده

اثر متقابل ژنوتیپ × محیط به وسیله واکنش متفاوت ژنوتیپ ها به شرایط متغیر محیطی ایجاد می شود. توجه به این پدیده برای پیشرفت در اصلاح نباتات ضروری است، عدم توجه به آن موجب محدود شدن دقت برآورد عملکرد دانه می شود. در این تحقیق به منظور تعیین پایداری عملکرد و بررسی اثر متقابل ژنوتیپ × محیط، تعداد بیست ژنوتیپ امیدبخش جو در سال های زارعی 81-1379 (به مدت دو سال ) در هفت ایستگاه مناطق معتدل کشور شامل ایستگاه های تحقیقاتی کرج، کرمان، اصفهان، بیرجند، یزد، زرقان و نیشابور مورد بررسی قرار گرفتند. تجزیه واریانس مرکب بر روی عملکرد دانه تیمارها، اختلاف معنی دار برای اثر سال، مکان، اثر متقابل سال × مکان، ژنوتیپ و اثر متقابل سه جانبه ژنوتیپ × مکان × سال نشان داد. با توجه به معنی دار بودن اثر متقابل ژنوتیپ × مکان × سال جهت بررسی دقیق تر ژنوتیپ ها و تعیین پایداری عملکرد آن ها از روش های مختلف تجزیه پایداری استفاده شد. پارامترهای پایداری واریانس محیطی (Si2)، ضریب تغییرات محیطی (CVi )، میانگین مربعات انحراف از خط رگرسیون (Sdi2)، اکووالانس (Wi2 )، واریانس پایداری (?i2)، واریانس درون مکانی (MS(Y/L)i)، ضریب تبیین (Ri2)، میانگین رتبه (`R) و انحراف معیار رتبه (SDR) و اثر متقابل ناشی از نامتجانسی در مقدار (SS(HV)i) و اثر متقابل ناشی از انحراف از همبستگی کامل و مثبت رتبه بندی ژنوتیپ ها در محیط (SS(IC)i ) برای همه ژنوتیپ ها محاسبه شد. با توجه به معیارهای پایداری مورد استفاده ژنوتیپ های شماره 4 (Trompillo/L.Moghan) ، (Rihane -03) 13 و (Gustoe/Arar) 15 در اغلب روش های مورد مطالعه، پایداری مطلوب تری را نشان دادند، که این سه ژنوتیپ برای معرفی، به برنامه های به زراعی و آزمایش های تحقیقی - تطبیقی پیشنهاد شدند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Selection of barley (hordeum vulgare l.) genotypes for temperate zones of iran using stability statistics

نویسندگان [English]

  • H.R. Nikkhah
  • A. Yousefi
  • M. Mahlouji
  • M. Arazmjou
  • Z. Ravari
  • M. َAlHosseini
  • M. E. Pazhoumand
  • Y. Morovati
چکیده [English]

Effect of genotype × environment interaction (GE) is created by different responses of genotypes to different environmental conditions. Effect of GE interaction limits the accuracy of grain yield estimation and identification of specific genotypes for specific environments. Therefore, consideration of that is essential in progress of plant breeding. To determine yield stability and genotype× environment interaction effects, 20 barley genotypes were evaluated during 2000–2002 cropping seasons in seven moderate research stations including Karaj, Kerman, Isfahan, Birjand, Zarghan, Neishabour and Yazd. Combined analysis of variance on grain yield showed significant differences in years, locations, year × location, genotypes and genotype × location × year interaction. Since the genotype × location × year interaction was significant, different stability analysis methods were used to determine stable genotypes. Stability parameters such as Si 2, CVi, Sdi2, Wi2, di2, MS(Y/L)i, Ri2, R, SDR, SS(HV)I and SS(IC)i were estimated for each genotype. Overall, genotypes no. 4(Trompillo/L.Moghan), 13(Rihane–03) and 15 (Gustoe/Arar) showed the highest stability in most of methods of stability analysis, therefore, these genotypes were recommended for on-farm trials and release.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Barley
  • Yield stability
  • Stability Statistics
  • Genotype × environment interaction