نحوه توارث مقاومت به شته روسی (Diuraphis noxia (Mordvilko در گندم بر اساس میزان پیچیدگی برگ

نویسندگان

چکیده

به منظور بررسی ژنتیکی مقاومت به شته روسی گندم، دو رقم گندم مقاوم امید و آزادی با رقم حساس شعله و با یک دیگر تلاقی داده شدند. برای هر تلاقی جمعیت های F1 ، F2 و بک کراس ها (BCS, BCR) به دست آمدند. این نسل ها به همراه والدین مقاوم و حساس در شرایط گلخانه کاشته و در مرحله گیاهچه ای به شته روسی گندم آلوده شدند. بیست و یک روز پس از آلوده سازی، خسارت ناشی از تغذیه شته بر اساس میزان پیچیدگی برگ ها به صورت کیفی (با استفاده از مقیاس 0 تا 3) و کمی (درصد سطح پیچیدگی برگ ها) اندازه گیری شدند. نحوه توارث مقاومت در روش کیفی با استفاده از نسبت های مندلی در نسل های F2 و بک کراس ها و در روش کمی با استفاده از تجزیه میانگین و واریانس نسل ها مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج حاصل از روش مندلی نشان داد که مقاومت در دو رقم آزادی و امید به ترتیب با یک و دو ژن اصلی کنترل می شوند. وجود تغییرات کی در صفات مذکور و معنی دار شدن نقش اپیستازی در تجزیه میانگین نسل ها برای آن صفات نشان داد که علاوه بر ژن های اصلی و عوامل محیطی، تعدادی ژن های فرعی نیز در کنترل َآن ها نقش دارند. در رقم آزادی اثرات افزایشی، غالبیت و اثرات متقابل دو گانه نقش مهمی در کنترل مقاومت داشتند. در حالی که در رقم امید فقط اثر افزایشی ژن ها موثر بوده و غالبیت نقش معنی داری در کنترل آن نداشت. پیچیدگی برگ در رقم آزادی وراثت پذیری بالا (%92) و در رقم امید وراثت پذیری متوسطی (%50) را نشان داد. عدم وجود رابطه آللی بین ژن های کنترل کننده پیچیدگی برگ ها در دو رقم مقاوم آزادی و امید نشان داد که با انتقال این ژن ها متفاوت به ارقام گندم مطلوب و سازگار با منطقه، می توان مقاومت پایدارتری را به شته روسی گندم به دست آورد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Inheritance of resistance to russian wheat aphid, diuraphis noxia (mordvilko), based on leaf rolling in wheat

نویسندگان [English]

  • T. Najafi Mirak
  • A. Saidi
  • A. Hosseinzadeh
  • A.A. Zali
  • H. Zeynali
  • G. Rassoulian
چکیده [English]

The present study was conducted to determine the inheritance of resistance to Russian wheat aphid (RWA) in two Iranian resistant wheat cultivars, Azadi and amid. The resistant cultivars were crossed with each other and with a susceptible cultivar, Sholeh. Seedling of both parents, F1, F2, BCS and BCR were screened for resistance to RWA under greenhouse condition. Twenty one days after infestation, the damage of aphid was measured quantitatively (percentage of leaf rolling) and qualitatively (scale 0-3).Inheritance of resistance to RWA, based on leaf rolling, was studied by Mendelian segregation ratios as a qualitative method, and mean and variance analysis of generations as a quantitative method. Mendelian ratios showed that one and two major genes in Azadi and amid, respectively control leaf rolling. Quantitative variations of this trait and presence of epistasis (based on generation mean analysis) indicated that I some minor genes have significant role in its control. Additive and dominance components and duplicate interactions (i, j and I) had also significant effects on controlling leaf rolling in cultivar Azadi. In amid cultivar, only additive component had significant effect. Leaf rolling showed high and moderate heritability in Azadi and amid, respectiveley. No allelism relationship was observed between major genes of two resistant cultivars. These different genes therefore, can be incorporated into adapted wheat cultivars to provide a durable resistance.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Wheat
  • Russian aphid
  • Leaf rolling
  • resistance
  • Inheritance