فاکتورهای بیماریزایی عامل بیماری زنگ زرد گندم (Puccinia striiformis f.sp. tritici Westend) در چند منطقه ایران در سال های 1383-1381

افشاری فرزاد,; ترابی محمد,; نظری کیومرث,; ملیحی پور علی,; مردوخی وفا,; رجایی ساسان,; دادرضایی سیدطه,; دهقان محمدعلی,; هوشیار رحیم,; نصرالهی محمود,; چایچی مهرداد,; صفوی صفرعلی,; کربلایی خیاوی حسین,; احمدیان مقدم محمدصادق,; اقنوم رضا,

doi:10.22092/spij.2017.110615

فاکتورهای بیماریزایی عامل بیماری زنگ زرد گندم (Puccinia striiformis f.sp. tritici Westend) در چند منطقه ایران در سال های 1383-1381

نویسندگان

10.22092/spij.2017.110615

چکیده

بیماری زنگ زرد از مهم ترین بیماری های گندم در کشور ایران می باشد که در سالهای شیوع می تواند خسارت قابل توجهی به محصول وارد آورد . استفاده از ارقام مقاوم بهترین روش کنترل این بیماری محسوب می شود. برای تهیه ارقام مقاوم شناخت از قارچ عامل بیماری و نژادهای آن ضروری می باشد. این بررسی به منظور شناسایی فاکتورهای بیماریزایی ( ژن های بیماریزایی) و تغییرات سالیانه آنها در یازده منطقه گندم خیز کشور، در شرایط آلودگی طبیعی انجام شد. در این تحقیق شانزده لاین یا رقم استاندارد اصلی ( هر یک حامل یک یا چند ژن مقاومت به زنگ زرد)، دوازده لاین ایوژِنیک زنگ زرد ، چهارده لاین تکمیلی و یک رقم حساس ( بولانی به عنوان شاهد حساس ) در سه سال زراعی 1380-1383 به صورت خزانه های تله (Trap nutseries) در این مناطق کاشته شدند. یادداشت برداری از بیماری در مرحله گیاه کامل و زمانی که برگ پرچم ظاهر شده و حداکثر آلودگی بر روی ارقام حساس دیده شد، با استفاده از تیپ و شدت آلودگی انجام شد. بر اساس نتایج به دست آمده ، در هر سه سال بیشترین بیماریزایی برای ژن های Yr6، Yr7،Yr9، Yr25، YrA مشاهده گردید. در سال 1383 برای دو ژن Yr10 و YrSU در دو منطقه نهاوند و دزفول بیماریزایی مشاهده گردید که از این نظر با نتایج سال های گذشته متفاوت بود. بر روی ژنوتیپ های Lee (Yr7)، Kalyansona، Heines Kolben (Yr6)، Suwan 92/0mar، Federation* 4/Kavkas (Yr9)، Moro (Yr10)و لاین های ایزوژنیک Yr6.6 Avocet S : Yr7.6 Avocet S Avocet R (YrA)، Yr 7.6 Avocet، Yr9.6 Avocet و TPL 295 (Yr25) حداقل در یک یا چند منطقه بیماریزایی وجود داشت.