بررسی اثر تنش خشکی و تراکم بوته بر صفات اکوفیزیولوژیکی سه لاین گلرنگ در کاشت تابستانه در اصفهان

نویسندگان

چکیده

به منظورارزیابی جنبه های اکوفیزیولوژیکی زراعت گلرنگ تابستانه در شدت های مختلف تنش خشکی در منطقه اصفهان، سه لاین گلرنگ انتخاب شده از توده بومی اصفهان به نام های اصفهان 8 -،اصفهان 24 - و اصفهان 44 - با سه تراکم 31،20 و 13.3 بوته در متر مربع با چهار رژیم آبیاری (سه آبیاری پس از 70، 140 و 210 میلی لیتر تبخیر از تشت کلاس A تا رسیدگی فیزیولوژیکی و یک آبیاری پس از 140میلی مترتبخیر از تشت کلاسA تا مرحله گل دهی) در کاشت تابستانه در شمال شرق اصفهان و در قالب طرح آماری بلوک های کامل تصادفی با آرایش کرت های دو بار خرد شده در سال های 1380 و 1381 مورد بررسی قرار گرفت. ضمن محاسبه شدت تنش، اثرتنش خشکی بر خصوصیات اکوفیزیولوژیکی کانوپی گلرنگ شامل راندمان مصرف نور ماده خشک، راندمان مصرف نوردانه، راندمان مصرف نور روغن، راندمان مصرف آب دانه، شاخص سطح برگ، سطح برگ ویژه و درصد بوته میری ارزیابی گردید. نتایج حاصله نشان داد که برخلاف انتظار در هر دو سال آزمایش کاهش میزان آب آبیاری کم تر از شاهد (آبیاری پس از 70 میلی متر) تنش شدیدی را در کانوپی گلرنگ ایجاد نمود به طوری که در تیمار آبیاری پس از 140 میلی متر، شدت تنش معادل 0.45 و 0.42 به ترتیب در سال های 1380 و 1381 به گیاهان وارد شد. همراه با کاهش بیشتر آب مصرفی، شدت افزایش تنش در کانوپی با شیب کندتری ادامه یافت. تنش خشکی باعث کاهش راندمان مصرف آب از 0.39 به 0.26 کیلوگرم برمتر مکعب در هر دوسال، راندمان مصرف نور ماده خشک از 0.93 به 0.45 گرم بر مگاژول در سال 1380 و از1.01 به 0.48 گرم بر مگاژول در سال 1381، راندمان مصرف نور دانه از 0.31 به 0.16و از 0.34 به 0.18 گرم بر مگاژول به ترتیب در سال های 1380و 1381 و راندمان مصرف نور روغن از0.93 به 0.45و از 0.1 به 0.05گرم بر مگاژول به ترتیب در سال های 1380و 1381 گردید. به موازات آن سطح برگ ویژه و شاخص سطح برگ نیز کاهش یافت ودر مقابل اعمال تنش خشکی در یکی از سال ها، باعث افزایش درصد بوته میری در اجتماع گیاهی گلرنگ گردید.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Effects Of Drought Stress And Plant Density On Ecophysiological Traits Of Three Safflower Lines In Summer Planting In Isfahan

نویسندگان [English]

  • M.R. Naderi Darbaghshahi
  • G. Mohammadi
  • E. Majidi
  • F. Darvish
  • A.H. Shiranirad
  • H. Madani
چکیده [English]

In order to study the ecophysiological traits of safflower in different intensities of drought stress in summer planting, three safflower lines selected from Isfahan landraces (Isfahan-8, Isfahan-24 and Isfahan-44) in three plant densities (31, 20 and 13.3 plant/m2) with four irrigation regimes (three irrigations after 70,140 and 210 milimeter evaporation from class A pan up to physiological maturity and one after 140 milimeter evaporation up to complete flowering) were used in north-west of lsfahan. The experiment was carried out in northwest of Isfahan in a rondomized complete block design with a splitsplit plots layout in three replications during 2001 and 2002. Stress intensity (SI) was calculated and the effects of drough stress on some ecophysiological characters such as grain water use efficiency (GWUE), biomass radiation use efficiency (BRUE), grain radiation use efficiency (GRUE), oil radiation use efficiency (ORUE), leaf area index (LAI), specific leaf area (SLA) and plant damping off rate (PDR) were evaluated. The results showed that reduction in water use in canopy (lower than after 70 milimeter) resulted in an intensive stress in canopy of sofflower (SI was about 0.45 and 0.42 in 2001 and 2002, respectively in irrigation after 140 milimeter treatment). With more decreased water use, increase of stress intensity was very little. Drought stress reduced GWUE, BRUE, GRUE, ORUE, LAI and SLA, but PDR was increased.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Sofflower
  • grain water use efficiency
  • biomass radiation use efficiency
  • grain radiation use efficiency
  • oil radiation use efficiency
  • Specific leaf area
  • stress intensity